Artemisia plant

absintkruid

Berucht absintkruid

Oude planten en kruiden hebben in de loop der jaren een ware mythische status weten te vergaren. Of het nu ten goede of ten slechte is gekomen, kruiden hebben nu eenmaal al een rol in ons leven gespeeld sinds de verre Oudheid en dat gaat waarschijnlijk niet meer veranderen. Zo is er natuurlijk de alsem, die het best bekend is om een vertakking ervan, namelijk de absintalsem dat gebruikt wordt voor het beruchte drankje dat jarenlang verboden is geweest in Nederland. Alsem is een geslacht uit de composietenfamilie. In het Latijn staat de familie bekend als Asteraceae, en de plant zelf wordt Artemisia genoemd, wat een verwijzing is naar de Griekse goden Artemis.

Vele soorten

Omdat de soort zo ongelooflijk breed is, komen er in Europa alleen al meer dan honderd soorten voor. Nauwverwant hieraan en wat er ook veel gekweekt wordt zijn het citroenkruid (artemisia abrotanum) en het dragon (artemisia dracunculus). In China gaat het gebruik van zomeralsem, of qing hao, al vele jaren terug. Tegenwoordig worden ze in de moderne geneeskunde ook gebruikt als bron van artemisinine, wat een antimalariamiddel is. Aan de knoppen van deze plant wordt vanouds namelijk al een geneeskrachtige werking toebedeeld. Het bittere aftreksel van de knokken vormt een belangrijk bestanddeel van de drank vermout en absintkruid.

schopje

Goed te kweken

Alsem of absintkruid is betrekkelijk makkelijk te kweken vanuit zaad. Je zult de zaden moeten verspreiden over een grondoppervlak. Daarnaast ga je ze overplanten naar buiten al mag je dit pas doen wanneer ze zijn ontkiemd en er geen kans meer is op vorst. Zorg ook dat er drie tot vijf voet tussen elk stekje zit. Alsem kan daarnaast goed op arme grond groeien, of het nu volop in de zon is op in de gedeeltelijke schaduw. In de herfst zal men de struik moeten gaan snoeien. Hierbij moet de grond wel droog en goed gedraineerd zijn. Ook kunnen sommige soorten in slaap gaan tijdens de zomer maanden. Wanneer de temperatuur omlaag gaat zullen er weer nieuwe scheuten gegroeid worden.

Houd het apart

Waar men echter op moet letten is dat de alsem plant niet in de buurt van anijs, bonen, venkel, karwij of salie wordt geplant. Dit kan de groei van de plant namelijk ten zeerste beslechten en dat wilt natuurlijk niemand op zijn of haar geweten hebben. De vaste plant wordt ongeveer zestig tot honderdtwintig centimeter lang en bloeit met lichtgele bloemen van juli tot september. Alsem komt voor op droge, kalkhoudende, stikstofrijke, bewerkte gronden.

Thee van alsem

Je kunt er daarnaast ook heerlijke alsemthee van zetten. Dit doe je door twee tot vijf gram alsem bij een kop koken water toe te voegen. Na ongeveer tien tot vijftien minuten trekken kun je de thee drinken en aangeraden wordt om dit drie keer per dag te doen.

tuinkruidenstamperVerslaving loert !
Let wel op dat het absintkruid een verslavende werking heeft. Je mag een tinctuur van alsem bijvoorbeeld niet meer dan vier weken achter elkaar gebruiken. Dit maakt de drank absint dan ook zo berucht, mensen kunnen het maar blijven drinken. De plant bevat glycoside, bekend als giftig, en de vluchtige olie onderdrukte het centrale zenuwstelsel. Hier moet dus wel op gelet worden wanneer men het gaat drinken.

Eeuwenlang gebruik

Alsem gaat dus al heel wat jaren mee. Eeuwen, kan zelfs gezegd worden. Maar dit maakt het ook een kruid waar al veel over bekend is en veel over geschreven is. Alsem werd vroeger bijvoorbeeld samen met gedroogde lavendel en munt in doekjes geknoopt en tussen de kleding in de kasten gelegd. Zo kon men insecten en vooral motten en andere insecten verdrijven. Daarnaast is alsem ook zeer geschikt om (naakt)slakken te weren, ideaal dus voor wie een tuinhuisje vrij wilt houden van deze lastige beestjes.

Alsem kan prima gebruikt en verbouwd worden in Nederland en erg lastig is het niet. Daarom zien de enthousiastelingen ook veel potentie in de plant en hoopt men dat deze ooit weer in zijn voormalige glorie hersteld zal worden, zoals het ook betaamt.

Artemisia

Absintalsem of Artemesia absinthium

ArtemisiaEen gevaarlijk geneeskruid, zo staat de Artemesia absinthium, of Absintalsem in het regulier Nederlands, ook wel bekend. De plant stamt uit de composietenfamilie, ook wel bekend als de Asteraceae. Het is een vrij zeldzame plant en wordt matig afgenomen maar staat in Nederland dan ook op de Nederlandse Rode lijst van planten.

De plant komt gematigd voor in de streken van Europa, Azië en Noord-Afrika en leent zijn naam van de Griekse godin Artemis. Daarnaast betekent absinthium ‘ongenoegen’ in het oud-Grieks. Waarom? Wellicht omdat de plant bekent staat als een van de bitterste kruiden.

Al lang bekend

Absint was reeds bij de oude Egyptenaren bekend, zo zijn er verschillende verhalen die de ronde gaan waarin Absintalsem een grote rol speelde. Johannes de Doper droeg bijvoorbeeld eentje bij zich, naar verluid, tijdens zijn tocht door de woestijn. Absintalsem wordt in de kruidengeneeskunde gebruikt om vermoeide voeten te voorkomen. Wanneer men een lange voetreis maakte werd absintalsem in de schoen geplaatst. Het kruid heeft een opwekkend effect waardoor moeheid minder vat krijgt op de mens.

Hoe Absintalsem zelf kweken.

schopjeOmdat de absintalsem op de Belgische en Nederlandse Rode Lijst* staat, zal je weinig mensen aantreffen die de plant op grootschalige basis verbouwen. Het is een plant die toch vrij eenvoudig is om te kweken vanuit zaad. Wat je hoort te doen is het volgende: verspreid de zaden op een grondoppervlak. Zodra de zaadjes zijn ontkiemd en er geen kans meer is op vorst, moet je ze overplanten naar buiten. Daar laat je drie tot vijf voet tussen elke stek zitten.

Alsem kan namelijk op arme gronden groeien; volop in de zon of juist voor een gedeelte in de schaduw. De struik moet gesnoeid worden in de herfst, waarbij de grond droog en goed gedraineerd moet zijn. Sommige planten kunnen slapen in de zomer en gaan weer scheuten groeien als ze temperaturen omlaag gaan.

(* De rode lijst is een lijst met plantensoorten dat met uitsterving bedreigd worden en/of beschermd zijn.)

Beruchte bekendheid

Absintalsem is natuurlijk het meest bekend om de beruchte drank die ernaar vernoemd is: absint. De drank was vele jaren verboden in Nederland en nu nog steeds is het relatief moeilijk verkrijgbaar bij de drankspecialist. De drank tiert echter welig in landen als Polen, Duitsland en Tsjechië, waar de drank nooit verboden is geweest. Het regelmatig gebruik van absintalsem kan verslavend zijn. Dit tuinkruid bevat namelijk glycoside, bekend als giftig, en de vluchtige olie kan het centrale zenuwstelsel onderdrukken. Hierbij stoppen de mogelijkheden met absintalsem echter niet. Je kunt er namelijk ook een heerlijke thee van zetten, eentje waar geneeskrachtige werking aan wordt toegeschreven sinds de oudheid. Het ruikt zelfs een beetje naar menthol, wat het sterk geurende terpeen Thujon heet.

Heerlijke thee maken van Absintalsem

Alsemthee kun je simpel maken door een halve tot één theelepel kruid toe te voegen aan een pot met kokend water. Laat dit vervolgens tien tot vijftien minuten intrekken en drink de thee vervolgens drie keer per dag. Je kunt het kruid eventueel ook mengen met pepermuntbladeren of een ander sterk kruid zoals anijs. Ga er in ieder geval geen suiker aan toevoegen, daar bitter en zoet niet echt goed samen gaan. Eigenlijk heeft het opvallende kruid een hoop positieve kanten, die overschaduwd worden door het schimmige verleden van het kruid en de reden dat de drank die ervan gemaakt kan worden zo lang verboden is geweest. Lees hier hoe je thee op de juiste manier zet.

tuinkruidenstamperGeneeskrachten

Zo ontdekten de Romeinen naast tal van geneeskrachtige eigenschappen. Galenus adviseerde het kruid als versterkend middel en verschillende zeelieden gebruikten het als middel tegen zeeziekte. Het werd aangenomen dat absintalsem een stimulerend effect had op het gehele lichaam.

Er is ook bewezen dat het de doorbloeding stimuleert, het hart versterkt en pijn verzacht tijdens het werken. Absintalsem is een goed tonicum voor de maag, galblaas en lever en verlaagt de temperatuur bij koorts.

Er zijn zelfs volksremedies bekend waarbij alsem wordt gebruikt om verkoudheid, reuma, koorts en diabetes tegen te gaan. Ook werd alsem gedroogd samen met lavendel en munt in doekjes geknoopt en tussen de kleding te gelegd om vooral motten weg te houden. Daarnaast is het ook een zeer geschikt kruid om (naakt)slaken mee weg te jagen. Een veelzijdig kruid, niet waar?