Tijm of Thymus, heerlijk Italiaans

Oh, hoe wij de Italianen benijden om hun keuken. Toch is er nog altijd iets bijzonders aan het eten van Italiaans in een echt Italiaanse stad, het voelt immers verser en echter. Dit is natuurlijk in eerste plaats te danken aan de traditionele kookwijzen van de Italianen, maar ook aan het feit dat wat men daar gebruikt om te koken, vers en echt is. Onbespoten tomaten, om maar iets te noemen.

Meer dan smaak

tijm klMaar smaak is meer dan alleen ingrediënten of een bepaalde kooktijd. Smaak wordt grotendeels ook bepaald door de kruiden die zijn gebruikt om mee te koken, en de Italianen weten daar natuurlijk maar al te goed en veel raad mee. Een van de meest populaire kruiden die ze daar gebruiken is het welbekende tijm, onder de botanisten ook wel bekend als thymus. Thymus is een geslacht uit de lipbloemenfamilie en omvat kruidachtige of houtachtige planten met een zeer aromatische geur. Deze planten kunnen tot wel dertig centimeter hoog worden en in de schijnkransen bloeien. Natuurlijk is de afkomst ook bepalend voor waar we de plant van kennen. In het Middellanszeegebied en in Azië komt de plant natuurlijk voor, al hebben we in Nederland en België ook een drietal soorten.

Populair kruid

Tijm is door de eeuwen heen alsmaar populairder geworden in de gebruikelijke keukens. Het heeft een zeer aromatische geur en tijm wordt dikwijls ook in de zeepindustrie gebruikt. Het is een plant die dus zijn kruiden kan ontlenen aan zowel de keuken als de badkamer. Men kan der daarnaast ook een thee en siroop van bereiden. Een erg populaire drank waar tijm voor wordt gebruikt is bénédictine. Ook gebruikt men de kruiden om vis, vlees en sauzen mee te kruiden, het is zelfs een van de belangrijke smaakmakers van de Provencaalse kruidenmix.

In de mythologie staat Tijm voor zuivering, profetische dromen, moed, vergroot de psychische krachten; verbetert het geheugen, liefde en liefdesdivanatie, genezing en gezondheid

Genezen thymol

tuinkruidenstamperDe geneeskrachtige werk van tijm komt voort uit de stof thymol, die goed is voor de luchtwegen. Deze stof is zeer handig om hoesten en symptomen van astma tegen te gaan. Tijmsiroop is een goed middel hiertegen, iets wat men maar al te goed zelf kan maken van de tijmbladeren. Het verbouwen van tijm kan gemakkelijk in onze Nederlandse tuinen. De zaaiperiode loopt van mei tot juli, maar waar men op moet letten is dat tijm een echte zomerplant is. Begin in de week vóór vijftien mei met het binnen kweken van tijm. Wanneer de plantjes ontkiemen kun je deze naar buiten verhuizen. Buiten is het echter wel iets lastiger om de plant te laten ontkiemen, wat komt door de onregelmatige temperaturen. Vaak koopt men dan ook een klein plantje tijm omdat dit het problemen van het ontkiemen weg neemt.

 

Tijm verbouwen en oogsten

schopjeMaak de aarde goed nat voordat je de zaden in de aarde stopt. Bedek deze vervolgens met slechts een millimeter aarde. De tijm kan op verschillende wijze gezaaid worden. Je kan een zaadje per pot zaaien of meerdere. Tijm is een meerjarige plant die elk jaar weer terug komt wanneer de temperaturen er goed voor zijn. De smaak van tijm komt vrij bij vers groen, dus zorg dat je eerst de toppen oogst wanneer je een langere periode niet geoogst hebt. De plant zal snel nieuwe delen aangroeien die weer vers smaken.

Het is een gemiddeld moeilijke plant, de tijm. Het kan in het begin vaak moeilijk zijn om deze te verbouwen, maar wanneer je eenmaal de truc in de vingers heb moet het niet al te lastig blijken om ermee door te blijven gaan. Vergis je echter niet in het belang van een mooie, schone grond en genoeg licht en warmte voor de planten om heerlijk te kunnen groeien.

pepermunt

pepermuntPepermunt is de schrik van bladluis en muizen

Pepermunt is een maar al te bekend plantje dat door de jaren heen voor heel wat frisse luchten en aangename aroma’s heeft gezorgd. Maar waar komt het plantje nu eigenlijk vandaan? Dat sierlijke plantje met zijn kartelige bladeren en de opvallende geur die je al van heinde en verre aan ruikt komen?

De pepermunt staat bij de botanisten bekend als de mentha xpiperita en komt uit de Lamiaceae familie, oftewel de lipbloemenfamilie. Het is een plant die we allemaal maar al te goed kennen en is eigenlijk ontstaan uit een kruising. Jazeker, de pepermunt is een onwettige bastaard van twee planten soorten die we bij lange na niet zoveel in onze mond stoppen. Namelijk van de watermunt, ook wel bekend als de mentha aquatica en de aarmunt (mentha spicata). De plant werd voor het eerst gevonden in Engeland, in een veld vol met muntplanten. De plant vinden we verder vooral terug in Frankrijk, China, Japan en in Noord- en Zuid-Amerika.

schopjeZelf verbouwen

Om munt te kunnen vermeerderen worden vaak stukjes van de wortelstokken gebruikt. Dit kan eigenlijk betrekkelijk gemakkelijk, zolang je de munt maar de nodige aandacht en ruimte kunt blijven geven. Munt is een plant die met zijn kruipende wortelstok in enkele jaren een groot deel van de tuin kan overwoekeren. Daarom is het dus belangrijk dat je de plant in een grote pot zet en niet in de volle grond.  Zet je toch de plant in volle grond, dan is het aan te raden te planten in grote potten of plastic zakken die je dan ingraaft om zo uitlopen van de wortels te beperken.

Om te vermeerderen: neem wortel of stengel stekken of verdeel de muntplant door te scheuren. Vermeerderen doe je best in het voor- of najaar.  In de zomer kan je de wortelstekken in water zetten. Zaaien van pepermunt doe je in de lente.

Vanwege de snelle groei dien je munt elk jaar ook uit de pot te halen. De plant moet je vervolgens halveren en weer nieuwe grond geven. Munt heeft daarnaast ook altijd een vochtige grond nodig om goed te kunnen groeien. Gebruikt dan ook goede, voedzame grond wat je daarna weer aanvult met gedroogde koemest. Verwijder alle bloeiende stelen om kruisbestuiving tussen de verschillende soorten te voorkomen.

Oogsten

Wanneer het tijd is voor de oogst worden de planten afgesneden en bij de boeren blijven de afgesneden stengels nog een tijdje op het land liggen om te drogen. Bij ons is het natuurlijk maar een kleine hoeveelheid munt dat we oogsten, dus gewoon aan de stengels te drogen hangen aan een wasdraad.

olieWaar munt te gebruiken

Munt is een ontzettend veelzijdig kruid, maar we gebruiken het toch vooral voor onze drankjes en medicijnen. Een populair en welbekend medicinaal gebruik van munt is in de vorm van oliedruppels. De olie wordt verkregen door waterdamp distillatie van de bladeren en bloeitoppen. Zo verkrijg je een bijna kleurloze tot lichtgele olie.

Deze olie kan je gebruiken tegen muggen, en ook als je verkouden bent (enkele druppels op je hoofdkussen sprenkelen)

Bij hoofdpijn of migraine (2 druppels Pepermunt op de slapen smeren)

Bij een slechte adem (1 druppel op je  tandenborstel of 5 druppels mengen met water en dit drinken)

Strooi pepermunt of Herfstmunt vlak bij rozen om bladluis te bestrijden.

Leg gedroogde of verse blaadjes bij voedsel om de muizen weg te houden.

thee

Verse muntthee

Verder doet verse muntthee het steeds goed. Met een goed kopje honing erbij is de thee niet alleen verfrissend maar ook nog eens zeer gezond voor het lichaam. Bereidingswijze : Voeg 1 afgestreken lepel muntblaadjes toe aan een kop heet water, niet koken natuurlijk. Laat 10 minuten toegedekt trekken en zeef

Muntthee kan je gebruiken bij gebrek aan eetlust, hoofd-en tandpijn, stress, kolieken, winderigheid, algemene spijsverteringsstoornissen, verkoudheid, griep, keelpijn, astma, kinkhoest.

Lees hier hoe je thee op de juiste manier kan zetten.

Voorbeeld van munt in potten

Zoals je ziet kan je munt in potten gemakkelijk houden en is het ook nog decoratief.
munt

kruiden potten

cityroentijmplant

citroentijmblaadjes

Citroentijm smaakt frisser dan gewone tijm

Alle fantastische kruiden, je kunt een heleboel heerlijke gerechten maken met fantastische kruiden. Vlees wordt niet meer gewoon vlees en gebakjes ontstijgen het normale niveau van deeg en suiker. Je kunt een wereld aan smaken ontdekken door er nieuwe kruiden aan toe te voegen en zo kun je uiteraard ook hele nieuwe gerechten ontdekken. De keuken is een wereld vol geheimen en het merendeel van die geheimen zullen zich openbaren wanneer je de juiste kruiden weet te gebruiken. Een kruid dat voor velen bekend staat als een pizzakruid of Italiaans kruid, is Tijm. Tijm heet in het Latijns Thymus en is een geslacht uit de lipbloemenfamilie, in het Latijn ook wel bekend als Lamiaceae. Tijm heeft van naturen een kruidachtige of houtachtige structuur met een zeer aromatische geur.

Tijm en citroen

Maar waar we ons in dit stukje tekst op zullen richten is de citroentijm. Dit is tijm, oftewel Thymus, vermengd met citriodorus. Het smaakt en ruikt een beetje naar citroen, waar het uiteraard de naam aan ontleend. Je zou dus kunnen stellen dat het scherpe en karakteristieke smaakje van tijm in samenspel met de scherpe en zurige citroensmaak en wat zoetig samenspel kan vormen. Wellicht is dit waar, en wellicht past het perfect bij jouw dessert gerechten. Maar daarover later meer. Allereerst rest natuurlijk de vraag: hoe moet je citroentijm verbouwen in je eigen tuintje? Want het kopen ervan is leuk en aardig maar er gaat natuurlijk niets boven het zelf verbouwen van je eigen kruiden.

Citroentijm kan je vele jaren in je tuin

Citroentijm is meerjarig, wat betekent dat het kruid zo meerdere jaren mee kan blijven gaan. Daarnaast is het groenblijvend, wat stelt dat het niet ’s winters zal sterven of weg geplant hoeft te worden. Deze tijmsoort is eveneens winterhard maar je moet er wel op letten dat je het afdekt bij vorst. Dan voorkom je namelijk dat het kruid zal sterven in het najaar. De tijmsoort heeft een heerlijke citroenachtige geur en aroma, zoals we eerder al zeiden. Daardoor is de smaak frisser dan gewone tijm. Naast toetjes kun je er ook een heerlijk frisse thee van zetten.

Hoge groeier

Citroentijm is een soort heester en wordt dertig centimeter hoog. Je kunt citroentijm onderscheiden van gewone tijm door de gele randjes langs de blaadjes, een aspect dat de reguliere tijm niet heeft. Het plantje houdt daarnaast van goed water doorlatende grond. Let er dus op dat wanneer je citroentijm gaat verbouwen, je ervoor zorgt dat er voldoende water bij de plant kan komen. De plant groeit daarnaast uiteraard beter wanneer deze in de zon staat. Tijm staat van naturen in het Middellands zeegebied, wat maakt dat het een warmer klimaat gewend is. In Nederland en België krijg je dat niet zomaar, dus zal je wel iets beter je best moeten doen om een mooi struikje te krijgen.

schopjeCitroentijm moet je Steken

Citroentijm moet je goed te verzorgen. De plant is licht vorstgevoelig, daarom moet je de citroentijm ook goed beschermen bij strenge winters. Een zeer beschutte plaats geeft dan ook zeker betere overlevingskansen. Als de plant begint te bloeien moet je de plant eventjes knippen. De bloemen zal je uit de plant moeten knippen zodat er takjes kunnen ontwikkelen. Deze takjes heb je uiteraard nodig om het citroentijm te kunnen gebruiken. Je kunt citroentijm ook vermeerderen. Dit doe je door de citroentijm te steken. Als je in het voorjaar een takje van ongeveer tien centimeter afknipt, haal je deze door een beetje stekpoeder. Steek het takje vervolgens in een potje met aarde.

De wortels

Na twee weken zullen er worteltjes ontstaan. Als je het takje vervolgens doorplant in een grotere pot, zal daar een nieuwe citroentijmplant groeien. Maar waar is deze plant nu werkelijk bruikbaar voor? Je kunt citroentijm het beste gebruiken op vis, kip of lamsvlees. Je kunt ook proberen citroentijm mee te stoven met paprika’s of tomaten. De meest bijzondere combinatie van allemaal is die tussen appeltaart en citroentijm. Of door aardbeien te marineren met citroentijm.

Medisch – Tijm is goed voor hoesten en symptomen van astma

Tijm bevat de stof thymol, die goed is voor de luchtwegen, meer bepaald tegen hoesten en symptomen van astma. Om deze symptomen tegen te gaan wordt veelal gebruik gemaakt van tijmsiroop, een siroop met hoge concentratie suiker en tijm. Citroentijm heeft ook een slijmoplossende werking en een sterke anti-bacteriële en schimmelwerende werking, bovendien bevordert het de spijsvertering. Uit de blaadjes en bloemtoppen wordt tijmolie gedistilleerd, die ontsmettend en opwekkend is. Zo kun je nog wel eventjes doorgaan, maar wat staat is dat dit tuinkruid een nieuwe dimensie aan smaken mee brengt.

Heerlijke zomerse thee

Van citroentijm kan je snel en eenvoudig een kopje frisse, kruidige thee zetten. Laat gewoon enkele takjes in heet water te laten trekken. Gebruik 3 à 4 takjes per kopje. Laat de takjes ongeveer 6 minuten trekken en voeg er eventueel wat groene thee of muntthee toe. Deze thee is gezond en snel klaar zonder al teveel werk.

Alant

alantplantAlant is een mythisch kruid

Door de eeuwen heen zijn er een hoop kruiden en planten die zijn uitgegroeid tot een soort mythische status. Ze zijn in vele verhalen en religies terug te vinden en worden dan ook veelal gezien als een waar werkelijk geneesmiddel, of spelen een grote rol in religieuze rituelen. Sommige planten en kruiden worden gezien als een bijzonder voorkomen, waar verhalen en gedichten over geschreven behoren te worden. Het zijn talrijke planten en kruiden en specerijen die deze status hebben en het volgende kruid is er net zo één. Namelijk de Alant, of de alantwortel. De soortnaam is helenium en is afgeleid van Helena.

Griekse oorlogen

Dit is gedaan omdat men vertelt dat de plant ontsproot aan de tranen van Helena, de vrouw van Menelaos, die er vandoor ging met Paris en zo de oorzaak werd van de Trojaanse oorlog. De geslachtsnaam iluna is weer een verbastering van Helena. In het Engels staat de plant bekend als Elecampane, in het Frans als Grande Aunee en in het Duits als Alant. En zoals vele planten waren ook van deze plant de geschiedschrijvers reeds op de hoogte van de werking. Plinius de Oudere en Dioscorides beschreven de plant reeds. Zelfs de Romeinse dichters waren bekend met de plant en schreven stukken waaruit onder andere bleek hoe men er saus van kon maken.

Angelsaksische vertellingen

Romeinen knabbelden daarnaast ook vaak op alantswortel nadat zij een zware maaltijd hadden gehad, maar daarover later meer. In de Middeleeuwen werd het kruid veelvuldig geneeskundig toegepast. Het kruid werd veel genoemd in de Angelsaksische geschriften, waar de komst van Normandiërs in werd genoemd. Het werd zelfs ook, in vroegere periodes, gebruikt bij de behandeling van tuberculose. Ook deze plant heeft weer een rijke gebruiksgeschiedenis, eentje die we maar al te vaak zien bij kruiden die al lang en breed bekend zijn bij de mens.

De Alant wortel komt ook voort onder de naam “Valse Arnica”. Hij wordt zo ook wel genoemd omdat de bloemhoofdjes van de Alant wortel erg veel lijken op die van de Arnica.

De alantplant zelf

De alant stamt uit de Composietenfamilie, en vormt zich als een vaste plant tussen de honderd en honderdvijftig centimeter groot. In de lengte krijgt de plant grote, ovale grondbladeren tot vijfentwintig centimeter. De stevige stengel is die bovenaan vertakt is, is ruig behaard. De bloemen hebben een gelige kleur, wat duidt op een werking van de spijsvertering. De haren op de plant wijzen op een werking voor de slijmvliezen en de huid. Daarnaast heeft de Alant ook wel iets weg van een grote zonneplant. De plant is goed te gebruiken voor verschillende medische doeleinden.

tuinkruidenstamperDe Alant als geneeskrachtige plant

Zo kan de Alant gebruikt worden bij chronische bronchitis, chronische hoest, astma, kinkhoest en krampachtig hoesten. De plant heeft een antibacterieel effect en is zeer goed toepasbaar bij kinderen. In het kruid zijn slijmstoffen aanwezig die een ontspannend effect hebben. Dit wordt gecombineerd door de stimulerende werking van de olie en zo is er op deze manier zowel een externe uitwerking, maar ook een verzachtende en antibacteriële werking. Ook helpt een aftreksel van de alant-wortel tegen jeuk en geïnfecteerde wonden. Alant heeft een diuretische werking en de wortels bevatten een blauwe kleurstof. Het kan ook gebruikt worden bij de voedselbereiding voor diabeten als suikervervanger. Je kan de alantwortel ook gebruiken als spoelmiddel bij losse tanden en ontstoken tandvlees, bloedzuiverend en werkt goed tegen darmparasieten.

Hoe gebruiken:

Gebruik 2 eetlepels fijngesneden alantwortel toe aan kokend water en laat het vervolgens 10 minuten koken. Laat het nadien één uur afkoelen. Dit water werkt onder andere ontstekingsremmend.
* Bij tandvleesontsteking : spoel 2-3 maal daags je mond met een glas lauw water en Alant wortel.
* Om je huid te laten kalmeren kan je met dit water u enkele keren per dag wassen.
* Als haarspoelmiddel om droog en futloos haar weer helemaal te herstellen. LET OP : doe dit niet als je blond haar hebt.
* Als haarspoelmiddel bij roos op de hoofdhuid.
* Huidschilfering : voeg dan wat alant wortel water toe aan een warm bad.

 

schopjeDe alant is makkelijk te zaaien

Het zaaien van de alant plant kan goed zelf gedaan worden. De plant zal veel bezoek krijgen van bijen en vlinders, waar men dus rekening mee moet zien te houden. De plant past goed in een grote border maar als solitair kan de plant ok prima groeien. Plaats de plant in de volle zon tot een halfschaduw, en zorg ervoor dat de bodem voldoende vochtig is. Maar niet te nat en goed doorlatend, dit maakt de grond namelijk zeer voedzaam wat ook erg belangrijk is.

Tussen maart en april kunnen de zaden het best gezaaid worden. Daarna zullen de zaden gaan ontkiemen, waarna ze vanaf augustus in potten of een zaaibakje gedaan kunnen worden. In het najaar kun je ze uitplanten of laten overwinteren in een pot. Ter plekke zaaien kan het beste vanaf juli tot aan oktober. Het is dus voor iedere hobbyist een makkelijk te verbouwen plant.

alanttheeThee van de alantwortel

Om thee te maken van de alantplant gebruik je één vierde liter water en één volle theelepel alantwortel. Let wel op: Drink niet meer dan 2 tot 4 kopjes alantthee per dag, want bij een hoge dosering Alant wortel kan er misselijkheid en braken optreden.