7jun

Borago of komkommerkruid

Posted by: johan Categories: Kruiden

boragobij

Borago of komkommerkruid, bijen zijn er gek van

Gedichten over kruiden

Planten en kruiden zijn door de eeuwen heen vaak het onderwerp van gedichten en verhalen geweest. Het is niet zeer ongebruikelijk dat een dichter of verhalenschrijver zich wijdde aan een prachtige uiteenzetting van een bepaald kruid, in de hoop dat men er zo meer mee bezig zou gaan zijn. Zo geldt het natuurlijk ook voor de bernagie. Dit kruid staat de boek onder verschillende namen, onder andere het komkommerkruid en het Latijnse Borage officinalis.

De plant is zeer gemakkelijk te herkennen en leeft ongeveer een jaar. De plant is makkelijk te herkennen aan de prachtige, ruwe haren en blauwe bloemen.

Borago officinalis, de Italiaans moed

Borago zou van oorsprong afstemmen van het Italiaanse borra, wat wol betekent. Dit zou verwijzen naar de dikke, grijze en korte beharing van de plant. Zoals genoemd schreven er wel eens dichters over planten en kruiden en dit was bij de Borago dan ook hetzelfde verhaal. De Romeine Plinius schreef over deze plant ‘ego Borago Daudia semper’, wat vrij vertaald ‘ik borago breng altijd moed’ betekent. De plant behoort oorspronkelijk tot de rugbladigen. Dit maakt dat alle onderdelen van de plant, behalve de bloembladeren, zijn bedenkt met korte haren.

schopje

Bloeitijd

De Borago plant wordt ongeveer vijfenveertig tot negentig centimeter hoog. De dikke stengels vertakken zich en zijn hol van binnen. De bladeren zullen zo’n zeven tot twintig centimeter lang worden en vormen een puntige ovaal. De onderste bladeren zijn meer eirond en gesteeld, waar de bovenste meer langwerpig en stengelomvattend zijn. De bloeitijd valt vanaf mei of juni tot de herfst. De plant is gemakkelijk te herkennen aan de felblauwe bloemen met een wit hart, waarop fijne kroonblaadjes en zwarte helmknoppen zitten. Soms kunnen de bloemen ook roze of wit zijn, wat natuurlijk in het verleden ook vaker dan niet is waargenomen.

Overal te groeien

De plant komt van oorsprong uit het Middellandse Zeegebied maar is inmiddels ook terug te vinden in meerdere Europese landen. De plant behoort tot de pioniervegetatie op vochtige, zeer voedselrijke bodem. De plant is duidelijk terug te vinden op akkers, ruigten, puinhopen en anderszins ruwe terreinen. De plant wordt veelal gekweekt in tuinen en komt daarom ook verwilderd voor in de Benelux. Als de plant is gezaaid kan het zomaar voorkomen dat deze daar het volgende jaar opnieuw terug komt. Dit komt omdat de plant gemakkelijk zelf uitzaait, wat het natuurlijk erg gemakkelijk maakt om deze alsmaar weer te laten groeien. De zaden houden daarnaast een olie vast, waarom deze plant ook op grote schaal wordt aangeplant.

tuinkruidenstamper

Veelzijdig geneesmiddel

Het woord officinalis in de naam betekende dat de plant vroeger geneeskundige werking werd toegeschreven. Bij de Grieken stond de plant bijvoorbeeld bekend omwille van de opbeurende werking. Vanaf de tweede eeuw na Christus werd een mengsel van bernagie en honing gebruikt om hoesten te verlichten. Een aftreksel van de bladeren kon gebruikt worden om het zweten te bevorderen, wat erg handig was wanneer iemand een koorts uit moest zweten. Anders waren er ook de traditionele gebruiken waarmee reuma, verkoudheid en bronchitis werden bestreden.

Goed voor salades
Als voedsel wordt de plant vooral in het gebied rondom de Middellandse zee graag gezien in salades en andere zomerse gerechten. De plant heeft namelijk een komkommerachtige smaak, vandaar de naam komkommerkruid. De bloemen worden als jonge blaadjes ook wel eens bij sla of spinazie gegeten. Ook kunnen de bloemen gebruikt worden om azijn blauw te kleuren. In India heeft de plant nog een eigen unieke functie, namelijk om siroop van te maken. In de zomer wordt deze als verfrissing verkocht.

Veel bekendheid

De bernagie gaat al heel wat jaren mee en heeft door de jaren heen heel wat naamsbekendheid weten te vergaren. Een bijzonder kruid, eentje die je om zijn veelzijdigheid best eens zou kunnen proberen. Een aangezien de plant maar te gewild is bij bijen, zou je kunnen overwegen om er een paar te planten in de tuin zodat de bij nog een paar jaar langer kan genieten van een heerlijke zomer in onze anders koude tuinen.

« Anijsplant bekend als de pimpinella anisum

Proeven van de natuur 10 juli Herselt »

5jun

Alant is een mythisch kruid

Posted by: johan Categories: Kruiden Spirituele kruiden

No comments

Alant is een mythisch kruid

Door de eeuwen heen zijn er een hoop kruiden en planten die zijn uitgegroeid tot een soort mythische status. Ze zijn in vele verhalen en religies terug te vinden en worden dan ook veelal gezien als een waar werkelijk geneesmiddel, of spelen een grote rol in religieuze rituelen. Sommige planten en kruiden worden gezien als een bijzonder voorkomen, waar verhalen en gedichten over geschreven behoren te worden. Het zijn talrijke planten en kruiden en specerijen die deze status hebben en het volgende kruid is er net zo één. Namelijk de Alant, of de alantwortel. De soortnaam is helenium en is afgeleid van Helena.

Griekse oorlogen

Dit is gedaan omdat men vertelt dat de plant ontsproot aan de tranen van Helena, de vrouw van Menelaos, die er vandoor ging met Paris en zo de oorzaak werd van de Trojaanse oorlog. De geslachtsnaam iluna is weer een verbastering van Helena. In het Engels staat de plant bekend als Elecampane, in het Frans als Grande Aunee en in het Duits als Alant. En zoals vele planten waren ook van deze plant de geschiedschrijvers reeds op de hoogte van de werking. Plinius de Oudere en Dioscorides beschreven de plant reeds. Zelfs de Romeinse dichters waren bekend met de plant en schreven stukken waaruit onder andere bleek hoe men er saus van kon maken.

Angelsaksische vertellingen

Romeinen knabbelden daarnaast ook vaak op alantswortel nadat zij een zware maaltijd hadden gehad, maar daarover later meer. In de Middeleeuwen werd het kruid veelvuldig geneeskundig toegepast. Het kruid werd veel genoemd in de Angelsaksische geschriften, waar de komst van Normandiërs in werd genoemd. Het werd zelfs ook, in vroegere periodes, gebruikt bij de behandeling van tuberculose. Ook deze plant heeft weer een rijke gebruiksgeschiedenis, eentje die we maar al te vaak zien bij kruiden die al lang en breed bekend zijn bij de mens.

De Alant wortel komt ook voort onder de naam “Valse Arnica”. Hij wordt zo ook wel genoemd omdat de bloemhoofdjes van de Alant wortel erg veel lijken op die van de Arnica.

De alantplant zelf

De alant stamt uit de Composietenfamilie, en vormt zich als een vaste plant tussen de honderd en honderdvijftig centimeter groot. In de lengte krijgt de plant grote, ovale grondbladeren tot vijfentwintig centimeter. De stevige stengel is die bovenaan vertakt is, is ruig behaard. De bloemen hebben een gelige kleur, wat duidt op een werking van de spijsvertering. De haren op de plant wijzen op een werking voor de slijmvliezen en de huid. Daarnaast heeft de Alant ook wel iets weg van een grote zonneplant. De plant is goed te gebruiken voor verschillende medische doeleinden.

De Alant als geneeskrachtige plant

Zo kan de Alant gebruikt worden bij chronische bronchitis, chronische hoest, astma, kinkhoest en krampachtig hoesten. De plant heeft een antibacterieel effect en is zeer goed toepasbaar bij kinderen. In het kruid zijn slijmstoffen aanwezig die een ontspannend effect hebben. Dit wordt gecombineerd door de stimulerende werking van de olie en zo is er op deze manier zowel een externe uitwerking, maar ook een verzachtende en antibacteriële werking. Ook helpt een aftreksel van de alant-wortel tegen jeuk en geïnfecteerde wonden. Alant heeft een diuretische werking en de wortels bevatten een blauwe kleurstof. Het kan ook gebruikt worden bij de voedselbereiding voor diabeten als suikervervanger. Je kan de alantwortel ook gebruiken als spoelmiddel bij losse tanden en ontstoken tandvlees, bloedzuiverend en werkt goed tegen darmparasieten.

Hoe gebruiken:

Gebruik 2 eetlepels fijngesneden alantwortel toe aan kokend water en laat het vervolgens 10 minuten koken. Laat het nadien één uur afkoelen. Dit water werkt onder andere ontstekingsremmend.
* Bij tandvleesontsteking : spoel 2-3 maal daags je mond met een glas lauw water en Alant wortel.
* Om je huid te laten kalmeren kan je met dit water u enkele keren per dag wassen.
* Als haarspoelmiddel om droog en futloos haar weer helemaal te herstellen. LET OP : doe dit niet als je blond haar hebt.
* Als haarspoelmiddel bij roos op de hoofdhuid.
* Huidschilfering : voeg dan wat alant wortel water toe aan een warm bad.

De alant is makkelijk te zaaien

Het zaaien van de alant plant kan goed zelf gedaan worden. De plant zal veel bezoek krijgen van bijen en vlinders, waar men dus rekening mee moet zien te houden. De plant past goed in een grote border maar als solitair kan de plant ok prima groeien. Plaats de plant in de volle zon tot een halfschaduw, en zorg ervoor dat de bodem voldoende vochtig is. Maar niet te nat en goed doorlatend, dit maakt de grond namelijk zeer voedzaam wat ook erg belangrijk is.

Tussen maart en april kunnen de zaden het best gezaaid worden. Daarna zullen de zaden gaan ontkiemen, waarna ze vanaf augustus in potten of een zaaibakje gedaan kunnen worden. In het najaar kun je ze uitplanten of laten overwinteren in een pot. Ter plekke zaaien kan het beste vanaf juli tot aan oktober. Het is dus voor iedere hobbyist een makkelijk te verbouwen plant.

Thee van de alantwortel

Om thee te maken van de alantplant gebruik je één vierde liter water en één volle theelepel alantwortel. Let wel op: Drink niet meer dan 2 tot 4 kopjes alantthee per dag, want bij een hoge dosering Alant wortel kan er misselijkheid en braken optreden.