salie

Salie of Salvia de alleskunner

saliMooie vormen en wilde kleuren

Kruiden en planten staan vooral bij mensen bekend als de vorm waarin ze gekocht kunnen worden in de supermarkt. Dit zegt natuurlijk niet erg veel over de natuurlijke staat waarin ze verkeren. En het verklaart ook waarom veel mensen de kruiden niet zullen kunnen herkennen wanneer ze die in het wild tegen komen. Je zou kunnen stellen dat dit jammer is, daar veel kruiden er in het wild juist prachtig uit zien. Mooie bladeren, felle kleuren of een prachtige groeivorm die je niet zomaar ergens tegen komt.

Veel kruiden zien er in de supermarkt nu eenmaal hetzelfde uit: gedroogd en in stukjes gehakt. Maar wat voor kruiden zijn er dan die er zo mooi uit zien? Hoe kun je nu een prachtig kruid herkennen aan een goed uiterlijk? Een voorbeeld hiervan is salie.

De alleskunner

Het kruid zelf wordt veel gebruikt in de Italiaanse keuken en de planten zijn als volgt bekend: Salie, in het Latijn bekend als Salvia, is een geslacht uit de lipbloemenfamilie. Deze lipbloemenfamilie staat bekend als Labiatae of Lamiaceae. Het geslacht bestaat uit zowel struiken als uit kruidachtige planten en laatst genoemde is uiteraard waar we het hierin over gaan hebben. De kruidachtige planten kunnen zowel eenjarig zijn als overblijvend. Het woord Salvia is afgeleid van het Latijnse salveo, wat genezen betekent. Het zal dan ook niet als verrassing komen dat het vroeger bekend stond als een wondermiddel. Het werd namelijk verondersteld dat het alle kwalen kon genezen.

Rituelen

Jazeker, salie was een maar al te graag geziene gast wanneer het aankwam op kruiden en dergelijken. Het zou helpen tegen reumatiek, nierziekten, maagzweren, tering, hoest, slangenbeten en ga zo nog maar even door. Het werd zelfs gedacht dat het kruid zou helpen tegen vergeetachtigheid. Er gaat dan ook een oud Arabisch gezegde dat luid: ‘Hoe kan een mens die salie in zijn tuin heeft staan sterven’? Je zou het direct willen gaan planten, al is het alleen maar om het bijgelovig aspect dat salie welvaart en voorspoed zou brengen.

Flinke grootte

De plant wordt gemiddeld veertig tot tachtig centimeter hoog. De bladeren zijn dik, grijs en sterk geurend. Ook zijn de nerven diep ingezonken. De bladranden zijn fijn gekarteld of getand en soms zelfs bijna gaafrandig. De stengel onderaan kan een beetje houtig zijn. De gemiddelde bloeitijd ligt in juni en juli. Je kunt de bloei herkennen aan de blauwpaarse, soms witte of roze bloemen. Naast de gebruikelijke wijzen van gebruik had salie in de Lage Landen ook nog een speciaal gebruik. Het werd namelijk gebruikt om mee te koken in melk. In de keuken, tegenwoordig, is salie vooral herkenbaar omdat het alle andere kruiden overheerst en dus maar met mate gebruikt behoort te worden.

schopjeJuiste zaaitijd

Salie kan het beste gezaaid worden in april en in mei, waarna het zaadje na vier weken op zal komen. De plantafstand is vijftig centimeter en de plant houdt ook van een goed doorlatende grond. De plant is winterhard en kan goed bij kool geplant worden. Van salie zelf gebruik je alleen de bladeren, welke het hele jaar door kunnen worden geoogst. Bewaren hoeft dus eigenlijk niet, maar mocht je dit wel willen doen dan kun je die het beste diepvriezen of drogen.

Bij de soep

Probeer salie eens te gebruiken bij vis- of groentesoepen. Bij stoofschotels met lamsvlees of rundvlees, bij gepocheerde vis of bij spinazie en doperwten. Je kunt het eigenlijk zo gek niet bedenken.

Omdat salie ook slaat op een geslacht van planten zijn er veel verschillende vormen waarin de plant voor komt. Maar wat er in ieder geval duidelijk moet zijn is dat de plant zeer veelzijdig is. Of je nu de verhalen van vroeger wilt geloven of juist die van tegenwoordig. Wat rest is dat salie een prachtige plant is met een hoop uiteenlopende functies. Al zou er maar eentje van werken, dan ben je in ieder geval verzekerd van een prachtige uitkomst. Eentje die je natuurlijk niet mis zou willen lopen, toch?

Kamille

Kamille is geneeskrachtig en rustgevend

Het bekende drankje

gedroogde KamilleThee! Jawel, thee is het drankje dat in de afgelopen honderden jaren harten heeft weten te veroveren en aldoor nog wordt gezien als één van de meest voorkomende en gebruikelijke dranken ter wereld. De Engelsen staan erom bekend het drankje van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat aldoor te drinken. Natuurlijk berust het hier op een stereotype, maar ach. Er zal vast een kern van waarheid in zitten. Desalniettemin is thee natuurlijk verkrijgbaar in vele uiteenlopende smaken. Er is altijd wel weer een nieuw smaakje dat de kop op steekt maar tussen alle tientallen soorten en smaken is er een vast aantal populaire soorten dat men altijd in de schappen weet te vinden. Een van de bekendste hiervan is kamillethee. Maar waar komt kamille eigenlijk vandaan?

Welbekend kruid

Kamille staat ook wel te boeken als het Latijnse Matricaria. Het is een geslacht uit de composietenfamilie, net als bijvoorbeeld de dragon. Deze familie heet in het Latijn de Asteraceae. In Nederland en België komen twee soorten voor, waarvan de eerste de echte kamille is. Deze echte kamille heet in het Latijns Matricaria recutita. De tweede soort is de schijfkamille, oftewel de Matricaria discoidea. Verder komt de plant eigenlijk in heel Europa voor en de werking van deze plant stond zelfs al in de Middeleeuwen bekend. Het is ook al zeer aannemelijk dat prehistorische voorouders de plant al gebruikten om dezelfde redenen.

Rustgevend en geneeskrachtig

tuinkruidenstamperKamille heeft namelijk geneeskrachtige en rustgevende werkingen. De plant werd naast in Europa ook in het oude Babylonië en Egypte al genuttigd. De kamille plant heeft tal van toepassingen, waarvan de eerste is dat er etherische olie gewonnen kan worden uit de kamillebloempjes. Ook kan kamille gebruikt worden om die overbekende thee van te zetten, welke naast overheerlijk is ook nog eens een ontspannend effect heeft op maag en darmen. De thee wordt dan ook veel gebruikt bij keelpijn, hoest, verkoudheid, maag- en darmklachten of wanneer iemand gewoon heel erg nerveus is. De olie die eruit gewonnen kan worden werkt licht ontstekingsremmend en ontsmettend.

Zelf kamille kweken

schopjeDat zijn een hoop pluspunten niet waar? Het is eveneens een van de vele redenen waarom een hoop mensen graag zelf kamille willen gaan kweken. Het kweken ervan is daarnaast ook nog eens niet erg moeilijk. Dit maakt het kruid zeer aantrekkelijk voor mensen die nog niet erg ervaren zijn met het verbouwen en kweken van eigen kruiden en planten. De kamille kan vanaf maart direct in de volle grond van de moestuin of in een plantenbak gezaaid worden. Het zaad is zeer fijn, daarom zal je het moeten mengen met zand om het zaaien van de kamille wat gemakkelijker te maken. Dit mengsel strooi je vervolgens uit over geschoffelde grond. Je hoeft de zaadjes niet te bedekken, zorg er alleen wel voor dat ze de eerste dagen na het zaaien voldoende water krijgen.

Meer olie

Op een zonnige dag zullen de kamillebloempjes veel meer oliën hebben dan op koude, mistige dagen. De kamillebloem is dus overduidelijk afhankelijk van een goede hoeveelheid zonlicht, waar je natuurlijk voor zult moeten zorgen. Pluk de kamillebloem dan ook bij voorkeur op een zonnige middag en zorg dat de bloemen een niet te lange steel hebben. Daarna moet je blaadjes snel laten drogen. Leg de bloemen hiervoor op een gaas neer en zorg dat ze op een droge plek bewaard kunnen worden. Leg ze niet in de felle zon, zodat de olie niet snel zal gaan verdampen. De wind speelt bij het drogen van kamille een erg grote rol.

KamilletheeGraag aan de thee

Thee drinken we graag, en na het lezen van dit stukje zal je enkel liever kamillethee willen blijven drinken. Het brouwsel heeft een fantastische werking op zowel jezelf als op de mensen om je heen; het ruikt namelijk werkelijk fantastisch. Het is absoluut geen grote moeite om kamille te verbouwen, dus begin er nog liever vandaag aan dan morgen. Je doet je lichaam er een groot plezier mee, dus wat let je nu eigenlijk?

cityroentijmplant

citroentijmblaadjes

Citroentijm smaakt frisser dan gewone tijm

Alle fantastische kruiden, je kunt een heleboel heerlijke gerechten maken met fantastische kruiden. Vlees wordt niet meer gewoon vlees en gebakjes ontstijgen het normale niveau van deeg en suiker. Je kunt een wereld aan smaken ontdekken door er nieuwe kruiden aan toe te voegen en zo kun je uiteraard ook hele nieuwe gerechten ontdekken. De keuken is een wereld vol geheimen en het merendeel van die geheimen zullen zich openbaren wanneer je de juiste kruiden weet te gebruiken. Een kruid dat voor velen bekend staat als een pizzakruid of Italiaans kruid, is Tijm. Tijm heet in het Latijns Thymus en is een geslacht uit de lipbloemenfamilie, in het Latijn ook wel bekend als Lamiaceae. Tijm heeft van naturen een kruidachtige of houtachtige structuur met een zeer aromatische geur.

Tijm en citroen

Maar waar we ons in dit stukje tekst op zullen richten is de citroentijm. Dit is tijm, oftewel Thymus, vermengd met citriodorus. Het smaakt en ruikt een beetje naar citroen, waar het uiteraard de naam aan ontleend. Je zou dus kunnen stellen dat het scherpe en karakteristieke smaakje van tijm in samenspel met de scherpe en zurige citroensmaak en wat zoetig samenspel kan vormen. Wellicht is dit waar, en wellicht past het perfect bij jouw dessert gerechten. Maar daarover later meer. Allereerst rest natuurlijk de vraag: hoe moet je citroentijm verbouwen in je eigen tuintje? Want het kopen ervan is leuk en aardig maar er gaat natuurlijk niets boven het zelf verbouwen van je eigen kruiden.

Citroentijm kan je vele jaren in je tuin

Citroentijm is meerjarig, wat betekent dat het kruid zo meerdere jaren mee kan blijven gaan. Daarnaast is het groenblijvend, wat stelt dat het niet ’s winters zal sterven of weg geplant hoeft te worden. Deze tijmsoort is eveneens winterhard maar je moet er wel op letten dat je het afdekt bij vorst. Dan voorkom je namelijk dat het kruid zal sterven in het najaar. De tijmsoort heeft een heerlijke citroenachtige geur en aroma, zoals we eerder al zeiden. Daardoor is de smaak frisser dan gewone tijm. Naast toetjes kun je er ook een heerlijk frisse thee van zetten.

Hoge groeier

Citroentijm is een soort heester en wordt dertig centimeter hoog. Je kunt citroentijm onderscheiden van gewone tijm door de gele randjes langs de blaadjes, een aspect dat de reguliere tijm niet heeft. Het plantje houdt daarnaast van goed water doorlatende grond. Let er dus op dat wanneer je citroentijm gaat verbouwen, je ervoor zorgt dat er voldoende water bij de plant kan komen. De plant groeit daarnaast uiteraard beter wanneer deze in de zon staat. Tijm staat van naturen in het Middellands zeegebied, wat maakt dat het een warmer klimaat gewend is. In Nederland en België krijg je dat niet zomaar, dus zal je wel iets beter je best moeten doen om een mooi struikje te krijgen.

schopjeCitroentijm moet je Steken

Citroentijm moet je goed te verzorgen. De plant is licht vorstgevoelig, daarom moet je de citroentijm ook goed beschermen bij strenge winters. Een zeer beschutte plaats geeft dan ook zeker betere overlevingskansen. Als de plant begint te bloeien moet je de plant eventjes knippen. De bloemen zal je uit de plant moeten knippen zodat er takjes kunnen ontwikkelen. Deze takjes heb je uiteraard nodig om het citroentijm te kunnen gebruiken. Je kunt citroentijm ook vermeerderen. Dit doe je door de citroentijm te steken. Als je in het voorjaar een takje van ongeveer tien centimeter afknipt, haal je deze door een beetje stekpoeder. Steek het takje vervolgens in een potje met aarde.

De wortels

Na twee weken zullen er worteltjes ontstaan. Als je het takje vervolgens doorplant in een grotere pot, zal daar een nieuwe citroentijmplant groeien. Maar waar is deze plant nu werkelijk bruikbaar voor? Je kunt citroentijm het beste gebruiken op vis, kip of lamsvlees. Je kunt ook proberen citroentijm mee te stoven met paprika’s of tomaten. De meest bijzondere combinatie van allemaal is die tussen appeltaart en citroentijm. Of door aardbeien te marineren met citroentijm.

Medisch – Tijm is goed voor hoesten en symptomen van astma

Tijm bevat de stof thymol, die goed is voor de luchtwegen, meer bepaald tegen hoesten en symptomen van astma. Om deze symptomen tegen te gaan wordt veelal gebruik gemaakt van tijmsiroop, een siroop met hoge concentratie suiker en tijm. Citroentijm heeft ook een slijmoplossende werking en een sterke anti-bacteriële en schimmelwerende werking, bovendien bevordert het de spijsvertering. Uit de blaadjes en bloemtoppen wordt tijmolie gedistilleerd, die ontsmettend en opwekkend is. Zo kun je nog wel eventjes doorgaan, maar wat staat is dat dit tuinkruid een nieuwe dimensie aan smaken mee brengt.

Heerlijke zomerse thee

Van citroentijm kan je snel en eenvoudig een kopje frisse, kruidige thee zetten. Laat gewoon enkele takjes in heet water te laten trekken. Gebruik 3 à 4 takjes per kopje. Laat de takjes ongeveer 6 minuten trekken en voeg er eventueel wat groene thee of muntthee toe. Deze thee is gezond en snel klaar zonder al teveel werk.