Franse platte peterselie

peterselieVanzelfsprekende kruiden

Er zijn een aantal kruiden die we door de jaren heen een beetje als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen. Dit zijn de kruiden die we met het grootste gemak door de salades gooien of door andere gerechten. De kruiden die in overdaad aanwezig zijn op eigenlijk vrijwel alles wat we eten, en die we inmiddels al zo goed kunnen herkennen dat we de naam niet eens meer op hoeven te slaan. Maar dit neemt niet weg dat de kruiden het waard zijn om eens in de zoveel tijd in de spotlight te zetten. Een kruid behoeft het om af en toe even besproken te worden, en in zo’n geval kunnen we natuurlijk niet achterblijven wanneer het aankomt op peterselie.

Het bekende kruid

Het albekende peterselie, bij de kenners ook wel bekend als petroselinum crispum, is een tweejarige en winterharde kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie, oftewel de apiaceae. De bovengrondse delen van de peterselie komen veel voor in de Europese keuken, wat het voor ons Nederlanders misschien en zo herkenbaar kruid maakt. Ook in de Amerikaanse keuken en in het Midden Oosten komt het kruid veel voor. Dit heeft het kruid waarschijnlijk te danken aan de frisse smaak die het heeft. Er zijn eigenlijk drie soorten die het meeste voorkomen. En eentje in het bijzonder behoeft een beetje extra aandacht.

peterselieplantDe drie soorten

Allereerst is er de krulpeterselie, welke de overbekende gekroesde blaadjes heeft. Deze wordt voornamelijk gebruikt als garnering. Je kent het vast wel, de salades of garnering op een bord waar een plukje borstelige peterselie uit steekt. Dit is de bekende krulpeterselie. Dan is er nog de wortelpeterselie. Van deze peterselie wordt de penwortel gegeten. Deze wortels zijn ongeveer vijftien centimeter lang en zijn door veredeling vlezig en goed eetbaar geworden. Van krulpeterselie kun je de wortel niet eten. De wortelpeterselie komt in het wild echter niet erg veel meer voor. Het is een zeer onbekende plant die misschien wel een beetje een mythische status heeft weten te vergaren. De wortelpeterselie komt namelijk alleen nog maar voor rondom bergbeekjes in mediterrane gebieden.

Net iets anders

De derde soort, die net wat meer bijzonder is dan de andere twee, is de platte peterselie. Deze staat ook wel bekend als de Franse platte peterselie of de bladpeterselie. Deze peterselie heeft gladde bladeren en heeft een behoorlijk hoog watergehalte. Zeker hoger dan de andere twee variaties op de peterselie plant. Doordat de platte peterselie een hoger watergehalte heeft, heeft deze ook een hoger gehalte aan etherische oliën. De smaak is eveneens ook fijner, wat deze peterselie natuurlijk ontzettend geschikt maakt voor het subtiel kruiden van gerechten.

tuinkruidenstamperVeelzijdig in gebruik

Bladeren en wortel kunnen worden gedroogd van de peterselie waarna je deze nog erg lang kunt bewaren. De bladeren kunnen daarnaast ook zelfs ingevroren worden. Let er bij de wortelpeterselie wel eventjes op dat de wortel eerst geblancheerd dient te worden voordat je deze in gaat vriezen. Dit is zeer belangrijk, dus vergeet dat niet. Om nog even terug te komen op de etherische oliën van de platte peterselie, deze hebben namelijk een medicinale werking. De belangrijkste stoffen heir zijn apiol en myristicine. Laatstgenoemde is vooral bekend als het psychoactieve bestanddeel van nootmuskaat. De Chinese en Duitse herboristen raden dan ook aan om de thee hiervan in te zetten tegen een hoge bloeddruk en om menstruatie op te wekken. 

Peterselie bevat heel veel voedingsstoffen, zoals de vitamines A, B, C en K en mineralen als ijzer en kalium. Verder helpt peterselie bij het oplossen van galstenen en brengt je hormonen in evenwicht. Ideaal voor vrouwen om tijdens de overgang  de klachten afkomstig van de menopauze te verminderen. Zwangere vrouwen is het af te raden peterselie te gebruiken omdat dit het samentrekken van de baarmoeder kan stimuleren en zo kan leiden tot een vroeggeboorte.

 

schopjeKweken maar

Peterselie is behoorlijk makkelijk zelf te kweken. De plant gedijd prima in het Nederlands klimaat en het is dan ook een plant die veel mensen thuis in een bak of op vensterbank hebben staan. Werp de zaden breed, zo rondom maart of april. Je kunt zelfs nog tot augustus zaaien. Als je de planten in de winter tegen de vorst beschermt kun je natuurlijk in het voorjaar weer oogsten. Peterselie groeit daarnaast na het oogsten constant terug dus het is een behoorlijk hernieuwbare plant. Ideaal als je er eens over na denkt, de plant heeft zo zijn kenmerken die echt wel goed van pas komen. Een kruid om goed te bewaren.

oregano

Wilde Marjolein het veelzijdig wondermiddel

Wilde Marjolein het veelzijdig wondermiddel – Een kruid van alle markten thuis, lekker in de keuken en heel geneeskrachtig tot en met spirituele bescherming.

Lang leve de Middellandse Zee

Het middellandszeegebied heeft ons door de jaren heen heel wat kruiden gegeven, de één wat populairder dan de ander. Waar het uiteindelijk altijd op neerkwam was dat wij, de noorderlingen, het wisten te adopteren en te gebruiken in onze eigen keuken of tot onze eigen geneeskunde. Dat gaat nu al eeuwen zo en je zou kunnen zeggen dat kruiden die vroeger tot een bepaald gebied behoorden tegenwoordig deel uit maken van heel Europa. Want zeg het nu eens eerlijk, wie kijkt er nog op van oregano of tijm in de Nederlandse keuken? Van oorsprong kennen we deze kruiden vooral uit de Italiaanse of Spaans keuken maar tegenwoordig strooien we het zelf maar al te graag door ons eigen eten.

marjolijn

De oregano is daarnaast een zeer bijzonder kruid. De oregano staat te boek in het Latijn als origanum vulgare maar de officiële naam luidt echter heel erg anders. Dit is namelijk de wilde Marjolein. Origanum Vulgare is afgeleid van het Griekse ‘oros’: berg en ‘ganos’: vreugde. In de oudheid werd het kruid door Aphrodite verheven tot vredessymbool.  Zo vlocht men bruidskronen van het kruid om liefde en respect te symboliseren. Romeinen schonken elkaar bosjes oregano ten teken van vriendschap.

De wilde Marjolein maakt daarnaast weer deel uit van de twee meest bekende soorten Marjolein, welke bekend staat als Origanum en is een plantengeslacht van circa twintig soorten. De andere meest bekende naast de oregano is de echte marjolein, oftewel de origanum marjorana. Deze laatst genoemde is sinds de oudheid al bekend in Europa. De marjolein heeft een zeer intens aroma dat aan tijm doet denken, maar de smaak is echter heel wat zoeter en zachter. er enkele volksnamen voor dit kruid: echte marjolein, majoraan, kranskruid, worstenkruid, palingkruid, dubbel piljoen, dost, origo, welghemoet en bergvreugd. Volksnamen voor dit kruid zijn: echte marjolein, majoraan, kranskruid, palingkruid, dubbel piljoen, dost, origo, welghemoet, worstenkruid en bergvreugd.

In de keuken

De echte marjolein wordt vooral gebruikt bij de bereiding van worsten maar past ook maar al te goed bij witte bonen, zuurkool, aardappelgerechten, varkensvlees en gehakt. Ook gevogelte profiteert enorm van echte marjolein. Dat is de eerste van de twee, laten we nu maar eens door gaan naar de tweede en meest bekende voor de meesten van ons.

Oregano  ook wel bekend als het palingkruid

Oregano staat ook wel bekend als palingkruid en is in Nederland en België een wettelijk beschermde soort. Hij staat als algemeen voorkomend te boek, alsook stabiel of toegenomen. De wilde marjolein, of oregano, komt voor op droge en matige voedselrijke grond van vooral dijkhellingen en kalkgronden. De hoeveelheid zon heeft maar al teveel invloed op de smaak van de plant. De plant wordt ongeveer dertig tot zestig centimeter hoog en heeft een behoorde, rechtopstaande stengel. Je kunt de zijtakken herkennen omdat ze ietwat roodachtig aangelopen zijn. De plant bloeit van juli tot in september, met roze bloemen die zelden ook wit kunnen kleuren.

tuinkruidenstamperMedisch gezien is oregano een krachtig tuinkruid

De Grieken gebruikten het zelfs al als middel tegen een kater. Ze maakten er een middeltje van samen met peterselie wat schijnbaar zou helpen na een avondje iets te stevig door zakken. Dit tuinkruid is goed voor het zenuwstelsel en is een natuurlijk antidepressivum. Verder is het ook goed voor stress, angst hoge bloeddruk, duizeligheid, slapeloosheid, migraine, verdriet. Marjolein stimuleert het parasympatische zenuwstelsel.

Oregano heeft een pijnstillende werking bij zenuwpijnen en reumatische pijnen. Het helpt bij artritis, griep, verkoudheid, gordelroos, vastzittende hoest, astma, trage spijsvertering, slechte eetlust, lage bloeddruk, worminfectie, krampen, schimmelinfecties, bacteriële en virusinfecties.

Oregano is een zeer krachtig natuurlijk antibiotica en tevens een extreem sterk antioxidant. Oregano is bovendien een antiviraal middel, gaat herpes en zelfs de griep tegen, het helpt tegen ontstekingen en verstoppingen. Zou ook het risico op darmkanker aanzienlijk verminderen.

Italianen en Grieken

Zoals gezegd wordt oregano of wilde marjolein vooral in de Italiaanse en Griekse keuken gebruikt. Dit vanwege de karakteristieke geur en smaak. De plant wordt ook vaak in de siertuin aangeplant of uitgezaaid. In Mexico komt het kruid echter ook erg veel voor en is het naast chilipoeder zelfs één van de hoofdbestanddelen van de chili con carne-kruiden. Je voelt het misschien al aankomen, maar marjolein is zeer gevoelig voor vorst. Dit omdat de plant natuurlijk van oorsprong in warmere oorden voorkwam en dus in Nederland nogal eens het gevaar loopt om zomaar van zijn stokje te gaan.

schopje

Goede compost

Een tamelijk rijke grond met flink wat goed verteerde compost op een nogal warme, vochtige plek is een voorwaarde als je wilt dat de plant goed gaat groeien. Let ook op de pH waarde van de grond ,daar deze natuurlijk zeer belangrijk is voor een goede kweek. De plant kan zich door middel van enigszins verhoutte uitlopers sterk vermeerderen. Marjolein maakt daarnaast meestal een kritieke fase door tussen eind april en begin mei. Hierbij gaan er vaak zaailingen verloren. Ook heeft de plant veel beschutting nodig van warmte en vochtigheid, en wanneer deze ontbreken op het juiste tijdstip dan kan dat een vertraagde of slechte groei tot gevolg hebben.

Zo zie je maar dat oregano of wilde marjolein niet al te gemakkelijk te verbouwen is. Maar dit maakt het proberen niet minder waard, het kan namelijk zomaar een fantastisch kruid aan je leveren.

Geloof of bijgeloof

Vroeger werd marjolein in de stal op de grond gegooid om dieren tegen duivelse invloeden (ziekten) te beschermen. Wie marjolein slechts even aanraakte verdreef allerlei betoverende wezens. Het duivelse gespuis dat door marjolein verjaagd werd waren onder meer mieren en slangen. Oregano diende als bescherming tegen kwade krachten en werd ook in de bruidsschoen en in het bruidsboeket verwerkt.