aarmunt

De aarmunt of spicata munt

De aarmunt, een soort om van te genieten

Veel kruiden stammen uit eenzelfde familie, en sommige hebben zelfs een eigen geslacht op zich. Zo zijn er kruiden die in allerlei verschillende vormen bestaan en die we eigenlijk in allerlei opzichten gebruiken voor ons eigen gewin. Zo is er natuurlijk de tijmplant, die in een aantal verschillende variaties voorkomt. Maar er is ook de muntplant, oftewel de Mentha plant. Dit geslacht heeft een sterk geurende stof, ook wel bekend als menthol, die wordt gebruikt in diverse producten als smaak- en geurstoffen. Zo kun je de menthol terug vinden in snoep, thee en tandpasta. De muntolie wordt met name gewonnen in enkele planten van dit geslacht, namelijk de pepermunt en de aarmunt.

Het beginpunt

aarmuntEerstgenoemde, de pepermunt, is een mengsel van de aarmunt en watermunt. De aarmunt echter, staat bekend als de mentha spicata. Of de spicata munt. Deze munt wordt veel gebruikt in drankjes, met name in thee en staat vandaar ook bekend als groene munt. Je hebt het ongetwijfeld wel eens gedronken, de heerlijk verzachtende thee die je maar al te goed tot rust weet te brengen. Het is een drankje dat van oorsprong afstamt uit China. Al was het recept daar weer net iets anders dan het hier in Nederland is geworden. In China werden er enkele gekneusde bladeren van de pepermunt aan toegevoegd waardoor de thee net wat meer smaak en frisheid kreeg.

Makkelijk te verbouwen

schopjeDe aarmunt is relatief gemakkelijk zelf te verbouwen. De zaadjes kun je echter het beste zaaien in een grote pot, waar alleen de munt in staat. Dit komt omdat de plant een groot gebied kan overwoekeren in betrekkelijk korte tijd. Je wilt natuurlijk voorkomen dat je hele tuin straks vol staat met spicata munt, dus doe je er goed aan om dit advies ter harte te nemen. Zo zal je ook ervoor moeten zorgen dat de plant genoeg vocht en zonlicht krijgt. In de winter zal je de plant moeten beschermen tegen de vorst maar er is nog een belangrijk iets wat je moet weten over de spicata munt.

Niet te gebruiken

Dat is namelijk dat je na de bloei de munt niet meer kunt gebruiken. Dit komt omdat de gewenste stoffen aan inhoud dan niet meer genoeg zullen zijn. In ieder geval als keukenkruid of als medicinaal kruid kan het niet worden gebruikt na de bloei. In het wild komt de plant veel voor in Midden- en Zuid-Europa maar daar zal men de plant voornamelijk verwilderd aan treffen. Maar hoe kun je de plant dan herkennen? Namelijk zo: de plant vormt zich als een uitloper en wordt ongeveer dertig tot tachtig centimeter hoog. De bladeren zijn afgerond tot hartvormig en betrekkelijk lang. De aarmunt bloeit van juli tot september. De bloemetjes die eraan zitten zijn roze, violet of wit van kleur en zijn gerangschikt in twee schijnkransen. De vrucht zelf is een vierdelige splitvrucht.

Zoete thee

munttheeEen populaire kruidenthee die men kan zetten van de spicata munt is Marokkaanse thee. Deze thee is vaak zeer zoet omdat er een hoop suiker aan wordt toegevoegd en wordt in veel theehuizen van Marokko genuttigd. Het blad zelf heeft een zeer delicate smaak en geur.

De thee die je ervan kunt trekken is mild en smaakt verfrissend en je kunt er zelfs ook een populaire cocktail mee maken, namelijk de mojito. Pas wanneer het gaat vriezen zal de spicata munt stoppen met groeien maar men mag aannemen dat je tegen die tijd al behoorlijk wat hebt weten te plukken, niet waar?

Favoriet

Munt heeft zich door de jaren heen bewezen als een veelzijdig plant. Hoewel wij meer en meer gericht zijn op de pepermunt variant, is de groene munt nog altijd een grote speler op internationaal gebied. Bekend onder veel verschillende namen, waarvan spicata munt toch wel het dichtst bij de originele, Latijnse benaming komt. Het is een plant die het gedenken waard is en die we af en toe even in de schijnwerpers behoren te zetten. Het is nu eenmaal een bijzonder kruid.

Tijm of Thymus, heerlijk Italiaans

Oh, hoe wij de Italianen benijden om hun keuken. Toch is er nog altijd iets bijzonders aan het eten van Italiaans in een echt Italiaanse stad, het voelt immers verser en echter. Dit is natuurlijk in eerste plaats te danken aan de traditionele kookwijzen van de Italianen, maar ook aan het feit dat wat men daar gebruikt om te koken, vers en echt is. Onbespoten tomaten, om maar iets te noemen.

Meer dan smaak

tijm klMaar smaak is meer dan alleen ingrediënten of een bepaalde kooktijd. Smaak wordt grotendeels ook bepaald door de kruiden die zijn gebruikt om mee te koken, en de Italianen weten daar natuurlijk maar al te goed en veel raad mee. Een van de meest populaire kruiden die ze daar gebruiken is het welbekende tijm, onder de botanisten ook wel bekend als thymus. Thymus is een geslacht uit de lipbloemenfamilie en omvat kruidachtige of houtachtige planten met een zeer aromatische geur. Deze planten kunnen tot wel dertig centimeter hoog worden en in de schijnkransen bloeien. Natuurlijk is de afkomst ook bepalend voor waar we de plant van kennen. In het Middellanszeegebied en in Azië komt de plant natuurlijk voor, al hebben we in Nederland en België ook een drietal soorten.

Populair kruid

Tijm is door de eeuwen heen alsmaar populairder geworden in de gebruikelijke keukens. Het heeft een zeer aromatische geur en tijm wordt dikwijls ook in de zeepindustrie gebruikt. Het is een plant die dus zijn kruiden kan ontlenen aan zowel de keuken als de badkamer. Men kan der daarnaast ook een thee en siroop van bereiden. Een erg populaire drank waar tijm voor wordt gebruikt is bénédictine. Ook gebruikt men de kruiden om vis, vlees en sauzen mee te kruiden, het is zelfs een van de belangrijke smaakmakers van de Provencaalse kruidenmix.

In de mythologie staat Tijm voor zuivering, profetische dromen, moed, vergroot de psychische krachten; verbetert het geheugen, liefde en liefdesdivanatie, genezing en gezondheid

Genezen thymol

tuinkruidenstamperDe geneeskrachtige werk van tijm komt voort uit de stof thymol, die goed is voor de luchtwegen. Deze stof is zeer handig om hoesten en symptomen van astma tegen te gaan. Tijmsiroop is een goed middel hiertegen, iets wat men maar al te goed zelf kan maken van de tijmbladeren. Het verbouwen van tijm kan gemakkelijk in onze Nederlandse tuinen. De zaaiperiode loopt van mei tot juli, maar waar men op moet letten is dat tijm een echte zomerplant is. Begin in de week vóór vijftien mei met het binnen kweken van tijm. Wanneer de plantjes ontkiemen kun je deze naar buiten verhuizen. Buiten is het echter wel iets lastiger om de plant te laten ontkiemen, wat komt door de onregelmatige temperaturen. Vaak koopt men dan ook een klein plantje tijm omdat dit het problemen van het ontkiemen weg neemt.

 

Tijm verbouwen en oogsten

schopjeMaak de aarde goed nat voordat je de zaden in de aarde stopt. Bedek deze vervolgens met slechts een millimeter aarde. De tijm kan op verschillende wijze gezaaid worden. Je kan een zaadje per pot zaaien of meerdere. Tijm is een meerjarige plant die elk jaar weer terug komt wanneer de temperaturen er goed voor zijn. De smaak van tijm komt vrij bij vers groen, dus zorg dat je eerst de toppen oogst wanneer je een langere periode niet geoogst hebt. De plant zal snel nieuwe delen aangroeien die weer vers smaken.

Het is een gemiddeld moeilijke plant, de tijm. Het kan in het begin vaak moeilijk zijn om deze te verbouwen, maar wanneer je eenmaal de truc in de vingers heb moet het niet al te lastig blijken om ermee door te blijven gaan. Vergis je echter niet in het belang van een mooie, schone grond en genoeg licht en warmte voor de planten om heerlijk te kunnen groeien.

Marokkaanse munt

Marokkaanse munt heeft een heerlijk smaak

Marokkaanse muntDe munt plant is een veelzijdige en al te rijke plant wanneer het op soorten aankomt. Er zijn talloze variaties op de plant, die veelvuldig wordt gebruikt om thee van te zetten of heerlijke mentholsnoepjes van te maken. Door de eeuwen heen is de plant meer en meer bekend geworden om deze snoepjes maar wat men nog wel eens wilt vergeten is dat de plant al vele eeuwen mee gaat in het dagelijks leven.

Thee wordt er bijvoorbeeld al vele eeuwen van gezet en is nog steeds, tot op de dag van vandaag, een zeer gebruikelijke drank in een aantal landen. Wie kent er immers niet de Marokkaanse muntthee, getrokken uit de Marokkaanse munt, een variatie op de origineel plant?

Latijnse namen

Munt staat in het Latijn ook wel bekend als mentha en het is een geslacht van vaste planten uit de lipbloemenfamilie. De sterk geurende stof die men zo goed kent heet menthol en deze wordt dus veel gebruikt als geur- of smaakstof. De Marokkaanse munt is er eentje die specifiek in die regio groeit en daar dan ook veel geplukt en gebruikt kan worden. In veel gerechten, typisch voor de Marokkaanse keuken, komt de munt terug alsook in de welbekende thee. Deze thee staat bij veel mensen te boek als zeer zoet, maar in het warme en droge klimaat van het Noord-Afrikaanse land is de drank een zeer gewilde zoetigheid op een warme dag. Mensen kunnen echter ook in Nederland en België de Marokkaanse munt verbouwen, iets wat relatief net zo gemakkelijk gaat als de reguliere munt.

Niet duidelijk

De verschillende soorten van de mentha plant zijn niet altijd duidelijk begrensd en kunnen makkelijk gekruist worden. Een van de redenen daartoe is waarschijnlijk dat de munt plant zelf ook een kruising is tussen de aarmunt en de watermunt. Marokkaanse munt is wederom een variatie hierop, en kan makkelijk in de Nederlandse tuinen verbouwd worden. Marokkaanse munt kan tot wel zestig centimeter hoog worden. De bloemen van de munt trekken veel bijen aan en bevordert de bestuiving van andere planten in je tuin of op het balkon. Dit maakt de Marokkaanse munt niet alleen prettig om te hebben voor een kopje thee, maar ook voor het behouden van een prachtige en levende tuin.

Medisch en kwaaltjes

Marokkaanse munt heeft ook medicinale krachten: gunstige werking op de luchtwegen, indigestie, buikgriep, enz….

Opletten maar dat de plant nooit helemaal uitdroogt

schopjeWaar men echter op moet letten is dat munt een echte woekeraar is. Kweek munt daarom altijd in een grote, royale pot zodat de groei binnen de perken te houden is. In de winter zal de munt afsterven maar vroeg in het voorjaar steekt deze ongetwijfeld de kop weer op. In de winter kun je de plant dus gemakkelijk buiten laten staan, maar geef hem wel eens in de zoveel tijd een beetje biologische plantenvoeding. Daarnaast zal je de plant moeten verpotten om de twee jaar. Let ook op dat de plant nooit helemaal uitdroogt, dat is namelijk funest voor de groei van de plant. Een muntplant vermeerderen kan gemakkelijk; in het voorjaar scheur je de plant en zet je de stukken elk in een andere pot. De takjes kunnen eenvoudig in een glaasje water gezet worden, dan verschijnen er namelijk vanzelf worteltjes.

Goed oogsten

De oogst van de Marokkaanse munt is eveneens betrekkelijk gemakkelijk. Voor direct gebruikt knijp je de bovenste helft van de takjes uit de groeitoppen of knip je de bladeren. Zo ontstaat er een mooi vertakte plant waarvan je een complete wintervoorraad reeds in juli en september kunt oogsten. Laat echter, vanaf de grond gerekend, twee stel bladeren zitten. Zo kan de Marokkaanse munt in de toekomst nog steeds blijven groeien en alsmaar blijven leveren. De heerlijke thee wil je natuurlijk niet missen, die ook nog eens heilzame krachten heeft. Zo is de munt heerlijk om te drinken wanneer je tot rust wilt komen en zorgt de thee ook nog eens voor een heerlijk frisse adem. En dat is toch een mooie bijkomstigheid nadat je uren hebt lopen ploeteren in de tuin, hopend dat je munt de tuin niet langzaam overneemt.

Te gebruiken

Marokkaanse munt of Mentha spicata kan gebruikt worden in mojito, muntthee, muntsaus en kruidenazijn.

Marokkaanse muntthee: recept

1 bussel verse munt
1 liter kokend water
Griessuiker naar eigen smaak
0,5 el gunpowder (groene thee)

Doe groene thee in een pot en giet er kokend water over. Laat dit even trekken en giet de thee af, zodat de bittere smaak van de gunpowder verdwijnt. Doe de groene thee opnieuw in een pot en voeg de munt en suiker toe en overgiet het geheel met kokend water. Laat dit een vijftal minuutjes trekken en dien dan bij voorkeur op met een schijfje citroen. Lees hier hoe je kan thee zetten op de juiste manier.

thee zetten

Hoe zet je thee op een juiste manier

We willen maar wat graag een gezond leven leiden. We doen er werkelijk alles aan om maar zo lang en gelukkig mogelijk te leven. Waarom zou je dan niet eens proberen zelf je kruidenthee te zetten? Kruidenthee zetten is niet zo moeilijk, maar het moet op een juiste manier gebeuren. Thee zetten is een echt ritueel.

Goed alternatief

anijstheeKruidenthee heeft een hoop verschillende voordelen ten opzichte van reguliere thee. Het is vaak gezonder, heeft een heilzame werking en is ook nog eens een stuk makkelijker om te zetten mits je de juiste kennis erover hebt. Of ja, makkelijker is niet altijd waar. Wat wel klopt is dat het meer voldoening geeft en daardoor prettiger is om te drinken. Thee zetten in de huidige taal wordt door men vaak geassocieerd met het kokend water in een pot gooien en daar een zakje van een willekeurig merk bij te gooien. Het is zeker een groot gemak, maar kruidenthee kan nu eenmaal veel meer voor je betekenen dan je zou denken. Wat dacht je van heerlijke ontspanning of even een beetje thee tegen de gewrichtspijn? Het hoort allemaal bij de mogelijkheden.

Kokend water

Thee zetten in de volksmond is een aftreksel maken van alles wat je in een pot kokend water doet. Thee maken van kruiden wordt derhalve kruidenthee genoemd. kruiden kan je rond een jaar bewaren. Daarnaast zijn gedroogde kruiden nog steeds prima te gebruiken maar de smaak zal er in de loop der tijd wel behoorlijk af gaan. Wat echter wel een voorwaarde is van een jaar lang bewaren is dat de kruiden droog worden bewaard. Daarnaast geldt ook, hoe fijner de thee gesnipperd is, hoe sneller de smaak eraf gaat. Hoe kleiner de stukjes, hoe groter het oppervlak dat immers met lucht in aanraking komt. Je kunt kruidenthee zetten van verse en gedroogde kruiden, maar van gedroogde kruiden gebruik je er minder dan van verse.

kruidenHoeveelheden

Je zet kruidenthee door een eetlepel of ongeveer twee tot vijf gram gedroogde kruiden in een halve liter kokend water te laten trekken. Hoeveel je wilt gebruiken hangt af van de sterkte van de smaak van het kruid en hoe sterk je het zelf lekker vindt uiteraard. Van pepermunt zal je bijvoorbeeld minder willen gebruiken dan van brandnetel omdat de smaak van pepermunt nu eenmaal wel sterker is.

Net anders

Bij wortels en zaden werkt kruidenthee net iets anders. Wortels en zaden hebben meer smaakstoffen per gram dan bladeren en daarnaast is het beter ‘ingepakt’. Dit betekent dat je wortels en zaden langer moet laten trekken dan blad, al snel richting de vijf tot tien minuten. Bloemen en bladen hebben slechts twee tot vijf minuten nodig om te trekken, dus let hier goed op wanneer je kruidenthee gaat zetten van je eigen gegroeide kruiden.

Franse platte peterselie

peterselieVanzelfsprekende kruiden

Er zijn een aantal kruiden die we door de jaren heen een beetje als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen. Dit zijn de kruiden die we met het grootste gemak door de salades gooien of door andere gerechten. De kruiden die in overdaad aanwezig zijn op eigenlijk vrijwel alles wat we eten, en die we inmiddels al zo goed kunnen herkennen dat we de naam niet eens meer op hoeven te slaan. Maar dit neemt niet weg dat de kruiden het waard zijn om eens in de zoveel tijd in de spotlight te zetten. Een kruid behoeft het om af en toe even besproken te worden, en in zo’n geval kunnen we natuurlijk niet achterblijven wanneer het aankomt op peterselie.

Het bekende kruid

Het albekende peterselie, bij de kenners ook wel bekend als petroselinum crispum, is een tweejarige en winterharde kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie, oftewel de apiaceae. De bovengrondse delen van de peterselie komen veel voor in de Europese keuken, wat het voor ons Nederlanders misschien en zo herkenbaar kruid maakt. Ook in de Amerikaanse keuken en in het Midden Oosten komt het kruid veel voor. Dit heeft het kruid waarschijnlijk te danken aan de frisse smaak die het heeft. Er zijn eigenlijk drie soorten die het meeste voorkomen. En eentje in het bijzonder behoeft een beetje extra aandacht.

peterselieplantDe drie soorten

Allereerst is er de krulpeterselie, welke de overbekende gekroesde blaadjes heeft. Deze wordt voornamelijk gebruikt als garnering. Je kent het vast wel, de salades of garnering op een bord waar een plukje borstelige peterselie uit steekt. Dit is de bekende krulpeterselie. Dan is er nog de wortelpeterselie. Van deze peterselie wordt de penwortel gegeten. Deze wortels zijn ongeveer vijftien centimeter lang en zijn door veredeling vlezig en goed eetbaar geworden. Van krulpeterselie kun je de wortel niet eten. De wortelpeterselie komt in het wild echter niet erg veel meer voor. Het is een zeer onbekende plant die misschien wel een beetje een mythische status heeft weten te vergaren. De wortelpeterselie komt namelijk alleen nog maar voor rondom bergbeekjes in mediterrane gebieden.

Net iets anders

De derde soort, die net wat meer bijzonder is dan de andere twee, is de platte peterselie. Deze staat ook wel bekend als de Franse platte peterselie of de bladpeterselie. Deze peterselie heeft gladde bladeren en heeft een behoorlijk hoog watergehalte. Zeker hoger dan de andere twee variaties op de peterselie plant. Doordat de platte peterselie een hoger watergehalte heeft, heeft deze ook een hoger gehalte aan etherische oliën. De smaak is eveneens ook fijner, wat deze peterselie natuurlijk ontzettend geschikt maakt voor het subtiel kruiden van gerechten.

tuinkruidenstamperVeelzijdig in gebruik

Bladeren en wortel kunnen worden gedroogd van de peterselie waarna je deze nog erg lang kunt bewaren. De bladeren kunnen daarnaast ook zelfs ingevroren worden. Let er bij de wortelpeterselie wel eventjes op dat de wortel eerst geblancheerd dient te worden voordat je deze in gaat vriezen. Dit is zeer belangrijk, dus vergeet dat niet. Om nog even terug te komen op de etherische oliën van de platte peterselie, deze hebben namelijk een medicinale werking. De belangrijkste stoffen heir zijn apiol en myristicine. Laatstgenoemde is vooral bekend als het psychoactieve bestanddeel van nootmuskaat. De Chinese en Duitse herboristen raden dan ook aan om de thee hiervan in te zetten tegen een hoge bloeddruk en om menstruatie op te wekken. 

Peterselie bevat heel veel voedingsstoffen, zoals de vitamines A, B, C en K en mineralen als ijzer en kalium. Verder helpt peterselie bij het oplossen van galstenen en brengt je hormonen in evenwicht. Ideaal voor vrouwen om tijdens de overgang  de klachten afkomstig van de menopauze te verminderen. Zwangere vrouwen is het af te raden peterselie te gebruiken omdat dit het samentrekken van de baarmoeder kan stimuleren en zo kan leiden tot een vroeggeboorte.

 

schopjeKweken maar

Peterselie is behoorlijk makkelijk zelf te kweken. De plant gedijd prima in het Nederlands klimaat en het is dan ook een plant die veel mensen thuis in een bak of op vensterbank hebben staan. Werp de zaden breed, zo rondom maart of april. Je kunt zelfs nog tot augustus zaaien. Als je de planten in de winter tegen de vorst beschermt kun je natuurlijk in het voorjaar weer oogsten. Peterselie groeit daarnaast na het oogsten constant terug dus het is een behoorlijk hernieuwbare plant. Ideaal als je er eens over na denkt, de plant heeft zo zijn kenmerken die echt wel goed van pas komen. Een kruid om goed te bewaren.

ciroenkruiden

Citroenkruid heeft als bijnaam coca-colastruik

citroenkruidbladVele namen – Kruiden staan onder veel verschillende namen bekend. Vaker dan niet komt het voor dat één kruid wel onder drie of meer namen bekend kan staan. Dit kan natuurlijk zo gebeuren omdat het over een groot deel van de wereld voorkomt. In zo’n geval berust het op niets meer dan het feit dat mensen over de hele wereld andere namen ergens aan hangen. Het kan ook zijn dat de plant in essentie tot dezelfde familie behoort maar juist door de jaren heen hele kleine verschillen heeft ontwikkeld. Dit is namelijk het geval bij het citroenkruid, wat nauw verwant is aan citroenmelisse en citroengras. Het is een bossig struikje dat tot de composietenfamilie behoort en komt van naturen voor in Zuid-Europa.

Citroenkruid staat te boek als Artemisia abrotanum.

In grote delen van noordelijk gelegen gebieden van Europa is het kruid inmiddels geïntroduceerd en de struik wordt ongeveer honderd tot honderddertig centimeter hoog. De plant heeft grijsgroene, vijf centimeter lange bladeren welke smal en sterk veerdelig zijn. De kleine bloemen zijn geel. Citroen-kruid wordt erg veel in de keuken gebruikt, al is dit lang niet meer enkel het geval. In de middeleeuwen werd citroenkruid gebruikt om vette gerechten meer smaak te geven. De bladeren van citroenkruid smaken buitengewoon bitter, wat vettige gerechten een nieuwe dimensie aan smaak geeft. Een modern aspect van dit kruid is dat het naar cola smaakt en ruikt, wat het ook wel de bijnaam ‘coca colastruik’geeft.

Veel voorkomend in de geneeskunde

tuinkruidenstamperIn de geneeskunde komt het citroenkruid ook behoorlijk wat voor. Zo zouden de bitter- en looistoffen van citroenkruiden maagversterkend zijn en zou het de spijsvertering bevorderen. Het kruid is eveneens wormafdrijvend en het bevordert de menstruatie. Op jenever gezet heeft citroenkruid een genezende werking voor hoofdpijn, maar waar men wel op moet letten is dat dit onbewezen claims zijn. Het wordt sowieso aangeraden om altijd een huisarts te raadplegen wanneer men geneeskundige kruiden gaat gebruiken. Het kan namelijk zomaar zijn dat medicatie een versterkend of verminderd effect gaat hebben wanneer het gecombineerd wordt met geneeskundige kruiden.

Alle toepassingen van citroenkruid

schopjeCitroenkruid heeft dus veel verschillende toepassingen. Genoeg toepassingen, eigenlijk, om het dus eens te overwegen om zelf te gaan planten. Citroenkruid is relatief gemakkelijk te verbouwen en het wordt dan ook aangeraden om dit lekker zelf te gaan proberen. Het is namelijk ook een plant waar men een beetje mee kan oefenen, zeker wanneer men nog nieuw is tot de wereld van planten kweken. Dit kruid groeit het beste op droge, ietwat kalkrijke grond. Op een zonnige standplaats groeit citroenkruid ook nog eens wat beter. Het is namelijk een voorwaarde voor een goede groei en een mooi grijs blad. Oude stengels van citroenkruid kan je het beste pas na de winter afsnijden, zo voorkom je namelijk dat de plant ’s winters enige voedingsstoffen mis zal lopen.

Probeer het zelf

Voor wie dit kruid wel eens wilt proberen zijn er nog tal andere toepassingen. Men kan er bijvoorbeeld ook thee van zetten, welke verzachtend werkt op het lichaam. Ideaal voor wanneer iemand last heeft van krampen of anderszins gepijnigde inwendige delen. Ook staat het te boek als een afrodisiacum, wat het al staat sinds de Germanen. Dit maakt citroenkruid een wat opvallender kruid dan de meesten, omdat het niet elke dag voorkomt dat een kruid als dusdanig te boek staat.

Vruchtbaarheid

Bij de Germanen was citroenkruid verbonden met Freya, de godin van de liefde. Ook de Kelten en de Romeinen schreven citroenkruid lustopwekkende eigenschappen toe. Het is bij Germaanse folklore nog lang in gebruik bleken, met name tijdens het midzomerfeest. De vrouwen zouden dan citroenkruid tot zich nemen en rondom het vuur dansen. Het geeft een hele nieuwe belevenis aan een kruid dat normaal zo gewoontjes en gebruikelijk wordt gezien en het maakt misschien ook duidelijk waarom er wat bijgeloof aan het citroenkruid hangt. Zo zie je maar dat kruiden door de eeuwen heen heel wat mythes en verhalen om zich heen kunnen verzamelen, allen afstammend uit een verder lang vergeten tijd.

Hoe bewaren

De blaadjes van dit kruid kunnen in het hele jaar door geplukt worden. Je kunt ze invriezen of drogen.

Kamille

Kamille is geneeskrachtig en rustgevend

Het bekende drankje

gedroogde KamilleThee! Jawel, thee is het drankje dat in de afgelopen honderden jaren harten heeft weten te veroveren en aldoor nog wordt gezien als één van de meest voorkomende en gebruikelijke dranken ter wereld. De Engelsen staan erom bekend het drankje van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat aldoor te drinken. Natuurlijk berust het hier op een stereotype, maar ach. Er zal vast een kern van waarheid in zitten. Desalniettemin is thee natuurlijk verkrijgbaar in vele uiteenlopende smaken. Er is altijd wel weer een nieuw smaakje dat de kop op steekt maar tussen alle tientallen soorten en smaken is er een vast aantal populaire soorten dat men altijd in de schappen weet te vinden. Een van de bekendste hiervan is kamillethee. Maar waar komt kamille eigenlijk vandaan?

Welbekend kruid

Kamille staat ook wel te boeken als het Latijnse Matricaria. Het is een geslacht uit de composietenfamilie, net als bijvoorbeeld de dragon. Deze familie heet in het Latijn de Asteraceae. In Nederland en België komen twee soorten voor, waarvan de eerste de echte kamille is. Deze echte kamille heet in het Latijns Matricaria recutita. De tweede soort is de schijfkamille, oftewel de Matricaria discoidea. Verder komt de plant eigenlijk in heel Europa voor en de werking van deze plant stond zelfs al in de Middeleeuwen bekend. Het is ook al zeer aannemelijk dat prehistorische voorouders de plant al gebruikten om dezelfde redenen.

Rustgevend en geneeskrachtig

tuinkruidenstamperKamille heeft namelijk geneeskrachtige en rustgevende werkingen. De plant werd naast in Europa ook in het oude Babylonië en Egypte al genuttigd. De kamille plant heeft tal van toepassingen, waarvan de eerste is dat er etherische olie gewonnen kan worden uit de kamillebloempjes. Ook kan kamille gebruikt worden om die overbekende thee van te zetten, welke naast overheerlijk is ook nog eens een ontspannend effect heeft op maag en darmen. De thee wordt dan ook veel gebruikt bij keelpijn, hoest, verkoudheid, maag- en darmklachten of wanneer iemand gewoon heel erg nerveus is. De olie die eruit gewonnen kan worden werkt licht ontstekingsremmend en ontsmettend.

Zelf kamille kweken

schopjeDat zijn een hoop pluspunten niet waar? Het is eveneens een van de vele redenen waarom een hoop mensen graag zelf kamille willen gaan kweken. Het kweken ervan is daarnaast ook nog eens niet erg moeilijk. Dit maakt het kruid zeer aantrekkelijk voor mensen die nog niet erg ervaren zijn met het verbouwen en kweken van eigen kruiden en planten. De kamille kan vanaf maart direct in de volle grond van de moestuin of in een plantenbak gezaaid worden. Het zaad is zeer fijn, daarom zal je het moeten mengen met zand om het zaaien van de kamille wat gemakkelijker te maken. Dit mengsel strooi je vervolgens uit over geschoffelde grond. Je hoeft de zaadjes niet te bedekken, zorg er alleen wel voor dat ze de eerste dagen na het zaaien voldoende water krijgen.

Meer olie

Op een zonnige dag zullen de kamillebloempjes veel meer oliën hebben dan op koude, mistige dagen. De kamillebloem is dus overduidelijk afhankelijk van een goede hoeveelheid zonlicht, waar je natuurlijk voor zult moeten zorgen. Pluk de kamillebloem dan ook bij voorkeur op een zonnige middag en zorg dat de bloemen een niet te lange steel hebben. Daarna moet je blaadjes snel laten drogen. Leg de bloemen hiervoor op een gaas neer en zorg dat ze op een droge plek bewaard kunnen worden. Leg ze niet in de felle zon, zodat de olie niet snel zal gaan verdampen. De wind speelt bij het drogen van kamille een erg grote rol.

KamilletheeGraag aan de thee

Thee drinken we graag, en na het lezen van dit stukje zal je enkel liever kamillethee willen blijven drinken. Het brouwsel heeft een fantastische werking op zowel jezelf als op de mensen om je heen; het ruikt namelijk werkelijk fantastisch. Het is absoluut geen grote moeite om kamille te verbouwen, dus begin er nog liever vandaag aan dan morgen. Je doet je lichaam er een groot plezier mee, dus wat let je nu eigenlijk?

cityroentijmplant

citroentijmblaadjes

Citroentijm smaakt frisser dan gewone tijm

Alle fantastische kruiden, je kunt een heleboel heerlijke gerechten maken met fantastische kruiden. Vlees wordt niet meer gewoon vlees en gebakjes ontstijgen het normale niveau van deeg en suiker. Je kunt een wereld aan smaken ontdekken door er nieuwe kruiden aan toe te voegen en zo kun je uiteraard ook hele nieuwe gerechten ontdekken. De keuken is een wereld vol geheimen en het merendeel van die geheimen zullen zich openbaren wanneer je de juiste kruiden weet te gebruiken. Een kruid dat voor velen bekend staat als een pizzakruid of Italiaans kruid, is Tijm. Tijm heet in het Latijns Thymus en is een geslacht uit de lipbloemenfamilie, in het Latijn ook wel bekend als Lamiaceae. Tijm heeft van naturen een kruidachtige of houtachtige structuur met een zeer aromatische geur.

Tijm en citroen

Maar waar we ons in dit stukje tekst op zullen richten is de citroentijm. Dit is tijm, oftewel Thymus, vermengd met citriodorus. Het smaakt en ruikt een beetje naar citroen, waar het uiteraard de naam aan ontleend. Je zou dus kunnen stellen dat het scherpe en karakteristieke smaakje van tijm in samenspel met de scherpe en zurige citroensmaak en wat zoetig samenspel kan vormen. Wellicht is dit waar, en wellicht past het perfect bij jouw dessert gerechten. Maar daarover later meer. Allereerst rest natuurlijk de vraag: hoe moet je citroentijm verbouwen in je eigen tuintje? Want het kopen ervan is leuk en aardig maar er gaat natuurlijk niets boven het zelf verbouwen van je eigen kruiden.

Citroentijm kan je vele jaren in je tuin

Citroentijm is meerjarig, wat betekent dat het kruid zo meerdere jaren mee kan blijven gaan. Daarnaast is het groenblijvend, wat stelt dat het niet ’s winters zal sterven of weg geplant hoeft te worden. Deze tijmsoort is eveneens winterhard maar je moet er wel op letten dat je het afdekt bij vorst. Dan voorkom je namelijk dat het kruid zal sterven in het najaar. De tijmsoort heeft een heerlijke citroenachtige geur en aroma, zoals we eerder al zeiden. Daardoor is de smaak frisser dan gewone tijm. Naast toetjes kun je er ook een heerlijk frisse thee van zetten.

Hoge groeier

Citroentijm is een soort heester en wordt dertig centimeter hoog. Je kunt citroentijm onderscheiden van gewone tijm door de gele randjes langs de blaadjes, een aspect dat de reguliere tijm niet heeft. Het plantje houdt daarnaast van goed water doorlatende grond. Let er dus op dat wanneer je citroentijm gaat verbouwen, je ervoor zorgt dat er voldoende water bij de plant kan komen. De plant groeit daarnaast uiteraard beter wanneer deze in de zon staat. Tijm staat van naturen in het Middellands zeegebied, wat maakt dat het een warmer klimaat gewend is. In Nederland en België krijg je dat niet zomaar, dus zal je wel iets beter je best moeten doen om een mooi struikje te krijgen.

schopjeCitroentijm moet je Steken

Citroentijm moet je goed te verzorgen. De plant is licht vorstgevoelig, daarom moet je de citroentijm ook goed beschermen bij strenge winters. Een zeer beschutte plaats geeft dan ook zeker betere overlevingskansen. Als de plant begint te bloeien moet je de plant eventjes knippen. De bloemen zal je uit de plant moeten knippen zodat er takjes kunnen ontwikkelen. Deze takjes heb je uiteraard nodig om het citroentijm te kunnen gebruiken. Je kunt citroentijm ook vermeerderen. Dit doe je door de citroentijm te steken. Als je in het voorjaar een takje van ongeveer tien centimeter afknipt, haal je deze door een beetje stekpoeder. Steek het takje vervolgens in een potje met aarde.

De wortels

Na twee weken zullen er worteltjes ontstaan. Als je het takje vervolgens doorplant in een grotere pot, zal daar een nieuwe citroentijmplant groeien. Maar waar is deze plant nu werkelijk bruikbaar voor? Je kunt citroentijm het beste gebruiken op vis, kip of lamsvlees. Je kunt ook proberen citroentijm mee te stoven met paprika’s of tomaten. De meest bijzondere combinatie van allemaal is die tussen appeltaart en citroentijm. Of door aardbeien te marineren met citroentijm.

Medisch – Tijm is goed voor hoesten en symptomen van astma

Tijm bevat de stof thymol, die goed is voor de luchtwegen, meer bepaald tegen hoesten en symptomen van astma. Om deze symptomen tegen te gaan wordt veelal gebruik gemaakt van tijmsiroop, een siroop met hoge concentratie suiker en tijm. Citroentijm heeft ook een slijmoplossende werking en een sterke anti-bacteriële en schimmelwerende werking, bovendien bevordert het de spijsvertering. Uit de blaadjes en bloemtoppen wordt tijmolie gedistilleerd, die ontsmettend en opwekkend is. Zo kun je nog wel eventjes doorgaan, maar wat staat is dat dit tuinkruid een nieuwe dimensie aan smaken mee brengt.

Heerlijke zomerse thee

Van citroentijm kan je snel en eenvoudig een kopje frisse, kruidige thee zetten. Laat gewoon enkele takjes in heet water te laten trekken. Gebruik 3 à 4 takjes per kopje. Laat de takjes ongeveer 6 minuten trekken en voeg er eventueel wat groene thee of muntthee toe. Deze thee is gezond en snel klaar zonder al teveel werk.

basilicum

basilicumBasilicum ocimum

Het kruid van een koning
Als er een land ter wereld is waarvan de keuken ieder mens kan bekoren, dan is het de Italiaanse wel. Bekend om de pizza, spaghetti, lasagne en nog vele andere gerechten waarin tomaten, kaas en aromatische kruiden de hoofdrol spelen. Van deze kruiden is er één die met kop en schouders boven de anderen tuinkruiden uitsteekt. Eentje waarvan de zacht bittere smaak en aanlokkelijke geuren de gebruikelijke kruiden als oregano en tijm naar de kroon steken. We spreken hier natuurlijk over basilicum, wiens naam terug te voeren is op het Oudgrieks, waar ‘basileus’ koning betekent. Een andere alternatieve benaming is dan, gepast, koningskruid. Wat er al niet in een naam verborgen kan zijn.

Basilicum of bazielkruid is een veelzijdige plant
Basilicum hoort thuis in de soort Ocimum basilicum en wordt als kruid veelvuldig gebruikt in de keuken. Daarnaast heeft het echter nog een spirituele kant, namelijk omdat het kruid heilig is in India. Met name de Hindoes beschouwen de basilicum als een kruid dat grote rollen te vervullen heeft in verschillende religieuze verhalen. In het Westen, echter, is het vooral bekend om zijn karakteristieke geur en smaak. Wat we natuurlijk in grote dank tot ons eigen genot nuttigen. Het verbouwen van de basilicumplant is dan ook zeer gewild en wordt maar des te meer toegepast in de Westerse huizen.

schopjeBasilicum zelf kweken

De basilicumplant is relatief makkelijk te verbouwen. Een beschut en zonnig plekje in een voedselrijke, losse grond bewijst zich vaak als de beste plek voor de basilicumplant om te groeien. Basilicum wordt idealiter in het voorjaar gekweekt en uitgeplant in een pot. De meeste soorten zijn eenjarig. Men behoort de basilicumplant echter wel te beschermen tegen de kou. De beste plek om je basilicumplant te plaatsen? Idealiter in een mooie, grote pot of bak op de vensterbank of het balkon.

Basilicum verzorgen
Basilicum is immers een plant die niet van naturen voorkomt in ons frisse Hollandse landschap. De topjes behoren eveneens afgeknipt te worden om bloei te voorkomen. Wanneer een basilicumplant namelijk zal gaan bloeien, zal de plant ook vergaan. Een weelderige groei kan gestimuleerd worden door deze topjes af te knippen.

tuinkruidenstamperBijzondere geneeskrachten
Kruiden hebben daarnaast de naam dat ze maar al te goed kunnen werken als geneesmiddelen. Dit geldt uiteraard ook voor de basilicumplant, die veel etherische oliën opslaat in de bladeren. Deze oliën zijn maar al te goed geschikt voor de zenuwen, en hebben daar een uiterst verzachtende werking op. Maar daar stoppen de voordelen van de basilicumbladeren echter niet. Een handvol blaadjes kunnen gebruikt worden om thee mee te zetten. Dit helpt bovengemiddeld goed tegen buikkrampen en kan de eetlust opwekken. Een perfect middel voor iemand wiens maag verstopt zit en stiekem wel heel erg veel zin heeft in een heerlijke spaghetti gekruid met diezelfde overheerlijke bladeren. Het is eveneens ontstekingsremmend en vermindert stressmigraine. Er zijn zelfs aanwijzingen dat de antioxidanten in basilicum bescherming bieden tegen bepaalde soorten kanker.

De aanbevolen hoeveelheid basilicum bedraagt 2,5 tot vier gram per dag want te veel basilicum invloed kan hebben op de bloedsuikerspiegel. Een grotere hoeveelheid kan bijwerkingen geven zoals duizeligheid, zweten en een versnelde hartslag.

Experimenteren met basilecum

Kruidenazijn zelf maken

Voor wie wat meer wilt experimenteren zijn er ook de rode basilicumbladeren. Hiervan kan men lichtroze kruidenazijn maken door vijf deciliter witte wijnazijn te combineren met zestig gram gekneusde blaadjes en takjes. Na twee tot drie weken trekken heb je een heerlijk kookmiddel. En zo zie je maar, dat dit bijzondere kruid nog heel wat moois herbergt. Van een bijzonder geneesmiddel tot een heerlijk kruid, de basilicumplant is zijn koninklijke benaming meer dan waard.

Basilicum thee voor één persoon

Basilicum thee

INGREDIENTEN

  • 9 fijngesneden blaadjes basilicum
  • 1 geplette stengel citroengras
  • 2 takjes munt
  • 300 ml water

BEREIDING

  1. Breng het water aan de kook.
  2. Voeg de basilicum, de munt en het citroengras toe.
  3. Laat ongeveer 7 tot 8 minuten trekken.

Lees hier hoe je thee op de juiste manier zet.

Meer soorten basilicum

Er bestaan meer dan 150 soorten basilicum en behoren tot het geslacht Ocimum uit de lipbloemenfamilie.

De meeste basilicum varianten dat eetbaar zijn behoren tot de soort Ocimum basilicum zoals:
-Kaneel basilicum
-Grootbladige basilicum
-Basilicum genovese
-Thaise basilicum
-Slabladige basilicum

Andere bekende soorten zijn de Ocimum americanum zoals:
-Limoen basilicum
-Citroen basilicum

Voor medicinale doeleinden worden meestal de Thaise citroen basilicum en de Griekse zuil basilicum gebruikt en zijn vooral bekend onder de naam van grijze basilicum. Deze planten hebben witte bloemen.